सुरक्षा व्यवस्था फितल्ााे बन्दै

सुरक्षा व्यवस्था फितल्ााे बन्दै
काठमाडौं । राजनीतिक अस्थिरताका कारण बढ्दै गएको संक्रमणल्ो मुलुाकमा थुप्रै जटिल्ाताहरु थप्दै ल्ागेको पाइन्छ । मुल्ाुका हर क्षेत्र यतिबेला राजनीतिक प्रभावबाट ग्रसित भएका मात्र छैनन् राजनीतिकरणको रङमा पनि ल्ाटपटिदै गएका छन् । शिक्षा स्वास्थ्य तथा विकास जस्ता अति नै संवेदनशील्ा क्षेत्रमा बढ्दो राजनीतिकरणको प्रभाव बढ्नाल्ो विकासका पाटाहरु अस्तव्यस्त भएका छन् । अ´ मुल्ाुकको सबैभन्दा महत्वपूर्ण अङ्ग शान्ति सुरक्षामा प्रत्यक्ष राजनीति हुनाल्ो अपराधीहरुको मनोवल्ा बढ्दै गएको कुराल्ााई जतिसुकै ल्ाुकाउन खोजे पनि ल्ाुक्दैन । सानो प्वांल्ाल्ााई समयमै टाल्ािएन भने त्यसल्ो ठूल्ोा रुप ल्ािन्छ । समस्या चाहे ठूल्ााे होस् चाहे सानो अन्ततः त्यो समस्या नै हो । समस्या समाधानमा उदासिनता देखिने आँखा चिम्ल्ाने हो भने त्यसल्ो विकराल्ा रुप ल्ािनेमा कुनै शंका हुंदैन । त्रुटिका सामु दण्डहीनताल्ााई प्रश्रय दिनु झनै भयानक त्रुटि हो । जुन त्रुटिल्ााई वर्तमान गृह प्रशासनलेा वारम्बार दोहोर् याइरहेको छ । दण्डहीनताल्ााई दिनानुदिन प्रश्रय दिइरहेको छ । परिणामतः झनै जघन्य अपराध स्वयं सरकारल्ो गरिरहेको छ । विद्यमान राजनीतिक तरल्ाता ल्ाम्बिदो सक्रमणकाल्ाल्ो मुल्ाुकको अवस्थाल्ााई अस्तव्यस्त मात्र पारेका छैनन् जनजीवनमा आतंक त्रास भय अशान्तिल्ााई त्यतिकै बाक्ल्दिो रुपमा स्थापना गरेका छन् । हत्या िहंसा दिनानुदिन घटिरहेका छन् तर अपराधिहरुल्ााई कानुनको कठघरामा उभ्याउन सकिएको छैन । जसको परिणामस्वरुप अपराधमूल्ाक घटनाहरु बृद्धिमात्र भएका छैनन् अपराधिहरुको मनोल्ा बढ्दै गइरहेको छ ।
पछिल्ल्ााे अवस्थामा मुल्ाुकमा अपराधिक कि्रयाकल्ाापहरु झनै बढिरहेका छन् । आक्रमणको तारोमा पटक पटक साचारकर्मी उद्योगव्यवसायीहरु पर्दै आएका छन् । पछिल्ल्ााे समयमा भारती नक्कल्ाी नोटको कारोवारको अभियोगमा कारागारमा रहेका युनुश अन्सारीको हत्या प्रयासल्ो देशको सुरक्षा व्यवस्थाल्ााई अत्यन्तै फितल्ााे सावित गरेको छ । कारागारमै गएर हत्याको प्रयास गर्ने अपराधीको मनोवल्ा कसरी बढ्यो भनेर समीक्षा गर्ने एउटा पाटो हो भने ऊ त्यहा सम्म कसरी सजिल्ौ पुगी गोल्ाी प्रहार गर् यो भनेर अनुसन्धान गर्ने महत्वपूर्ण पक्ष हो । अनुसन्धानको पछिल्ल्ााे परिणाममा प्रहरीको मिल्ोमतो हुन सक्ने तथ्य पनि फेल्ा पर्दै गएको छ । अपराधीहरुको साजाल्ालेा सिङ्गो सुरक्षा प्रणाल्ाी नै किन्न सक्ने हर्कत राख्नु र त्यसमा सुरक्षा व्यवस्थाको सकारात्मक सहयोग मिल्नुल्ो जनतामा ´नै त्रास छाएको छ । यद्यपि अन्सारी गल्ात होल्ाान तर त्यसको सजाय कानुनल्ो नै दिन्छ र दिइरहेको पनि छ । केन्द्रीय कारागारमा भएको यस्तो घटनाल्ो नेपाल्ाीहरु कति सुरक्षित छौँ र सुरक्षा निकाय सुरक्षाको ल्ाागि कतिसम्म प्रतिवद्ध छ भन्ने कुराल्ााई पुष्टि गरेको छ । अब अनुसन्धानपछि पुष्टि भएका दोषील्ााई कानुनलेा कति सजाय दिन्छ त्यसल्ााई भने हेर्ने नै बाँकी छ । मुल्ाुकमा बढ्दै गएको दण्डहीनताल्ो अपराधीहरुको मनोवल्ा पनि बढ्दै गएको छ । कानुनल्ो अपराधील्ााई होइन अपराधीलेा कानुनल्ााई चल्ााएका छन् । यसको प्रमुख कारक राजनीतिक दल्ाहरु नै हुन् । विचारको चन्दा मूढेवल्ाको राजनीतिमा विश्वास गर्ने वानी दल्ाहरुमा बसिसकेको छ । त्यसकारण पनि दल्ाहरुका ल्ाागि अपराधीहरु सधै आवश्यक पर्ने गरेका हुन् । कुनै पनि अपराधीहरुल्ााई कुनै न कुनै दल्ाल्ो काखी च्याप्ने संस्कृतिको अन्त्य नहुदासम्म यस्ता घटनाहरु न्यूनीकरण हुने देखिदैन । दण्डहीनताल्ााई प्रश्रय दिने काम दल्ाहरुबाट नै भए

प्रधानमन्त्रीकै समन्वयमा भ्रष्टाचार महत

प्रधानमन्त्रीकै समन्वयमा भ्रष्टाचार महत
नेपाल्ाी कांग्रेसका नेता रामशरण महतल्ो शिविरमै नभएका ल्ाडाकुको नाममा माओवादील्ो राज्य कोषबाट ठूल्ो रकम ल्ागेर भ्रष्टाचार गरेको आरोप ल्ागाएका छन । उनल्ो एक अन्तर्वार्तामा प्रधान मन्त्री बाबुराम भट्टराईकै समन्वयमा माओवादील्ो भ्रष्टाचार गरेको आरोपसमेत ल्ागाए ।
वर्गीकरण प्रकि्रयामा शिविर घुम्दा कस्तो अनुभव रह्यो
सबै पक्षको उत्साहनजनक सहभागिता रह्यो । माओवादी सेना प्रहरी सचिवाल्ाय कर्मचारीको सहयोगले सोचेकै अवधिमा सकियो ।
ल्ाडाकुल्ो स्वेच्छाल्ो निर्णय गर्न पाउन
माओवादीले दबाब दिएर समायोजनको विकल्प छान्न ल्ागाएको पाइयो । प्रत्येक ल्ाडाकुल्ााई स्वेच्छाल्ो विकल्प छान्न दिने नीति भए पनि कमान्डरको दबाब र राजनीतिक ल्ााइन स्पष्ट देखिन्थ्यो ।
अनुचित दबाबमा निर्णय ल्ािन बाध्य भए
कतिपय ल्ाडाकुल्ो मल्ााई भेटेरै वा टेल्ािफोनमा गुनासो गरेका छन्। । म स्वैच्छिक अवकाशमा जान चाहन्थेँ तर कमान्डरल्ो समायोजन रोज्न ल्ागाए म फेरि अवकाशमै जान चाहन्छु भन्ने धेरै फोन अझै आइरहेका छन्। ।
अझै केही उपचार छ
सेनाको समायोजन फाइनल्ा नभएसम्म रोजाइ बदल्ने छुट रहन्छ । कतिपयल्ो अहिल्ो समायोजन रोजे पनि पछि प्याकेज ल्ािएर बाहिर जान सक्छन्। ।
दबाब दिँदा कस्तो तरिका अपनाएको पाइयो
के प्रष्ट देखियो भने वैद्य पक्षल्ो सेनामा नजानू स्वैच्छिक बिदाइको विकल्प रोज्नू भन्ने ल्ााइन दिएपछि प्रचण्ड पक्षल्ो समायोजनमा जानू भन्ने आदेश दियो । समायोजन रोज्ने संख्या सकेसम्म बढी देखाउने होड चल्यो । त्यसैल्ो भोल्ाि सेनाको मापदण्ड नपुग्ने धेरै व्यक्ति जानाजान समायोजनमा आएको देखियो । उनीहरुको आन्तरिक गुटबन्दील्ो पनि समायोजनको संख्या धेरै देखियो ।

वर्गीकरण उपल्ाब्धिपूर्ण भयो कि भएन त
समायोजन शान्ति प्रकि्रयाको महत्वपूर्ण खुट्किल्ााे हो । ल्ाडाकु समायोजन र पुनस्र्थापनापछि मात्र माओवादी नागरिक पार्टी हुनसक्छ । उनीहरु हतियारविहीन हुने प्रकि्रया भएकाल्ो यो महत्वपूर्ण उपल्ाव्धि हो ।
कहिल्ोसम्म यी ल्ाडाकु सेना हुन्छन्ा
चाँडै प्रकि्रया सुरु हुन्छ । हामील्ो चाँडोभन्दा चाँडो प्रकि्रया सुरु गर्नुस्ा भनेर सेनाल्ाई आग्रह गरेका छौ ं। सेनामा जान्छु भन्नेको ६ हजार ५ सयको सीमाभित्र बसेर योग्यता जाँच्ने प्रकि्रया एकदुई महिनामै सकिएल्ाा ।
माओवादी नेताल्ो ६ हजार ५ सयबाट बढाउने अभिव्यक्ति दिएका छन्ा िन
यो राजनीतिक उपभोगका ल्ाागि व्यक्त गरेको विचार हो । उहाँहरुल्ााई थाहा छ समायोजनमा जान चाहने सबै योग्य छैनन्ा् स्वेच्छाल्ो सबैल्ो सेनामा दर्ता गराएका छैनन्ा सेनाल्ो भोल्ाि उनीहरुल्ााई फ्याँक्छ । मेरो विचारमा अन्त्यमा पाँच छ हजारभन्दा बढी योग्य रहँदैनन्।् ।

वर्गीकरण क्रममा ३ हजार अनुपस्थित देखियो भन्ने सनसनीपूर्ण तथ्यांक तपाईंहरुकै हो
ल्ाडाकुको मामल्ामा माओवादी इमान्दार छैन अनमिनको प्रमाणीकरण कच्चा छ उसल्ो राम्ररी जिम्मेवारी पुरा गरेन भन्ने पुष्टि भएको छ । तीन हजारको मात्र के कुरा शिविरमा दर्ता भएर बाहिरिएपछि अहिल्ो वर्गीकरणमा मात्र फर्किएका ४ हजार छन्। हामील्ो १२ हजारभन्दा बढी छैनन्ा् भनेर जुन भन्दै आएका थियौं त्यो सही साबित भएको छ । हामील्ो भन्दै आएको अनमिनको विवादास्पद भूमिका पुष्टि गरेको छ ।
अब के हुन्छ
शिविरमै नभएका ल्ाडाकुको नाममा माओवादील्ो राज्य कोषबाट ठूल्ो रकम ल्ागेको विषयल्ााई हामी राजनीतिक र कानुनी मुद्दा बनाउँछौ । सरकारको ढुकुटीबाट आएको रकम किर्ते बुझेको स्पष्ट नै भयो । यद्यपि यही मुद्दा उठाएर हामी शान्ति प्रकि्रया डिरेल्ा गर्ने पक्षमा छैनौ ।
कानुनी रुपमा कसरी उठाउन मिल्छ
अन्य केसमा नक्कल्ाी सही गरेर सरकारी ढुकुटीको पैसा ल्ािदा कानुनल्ो के गर्छ त्यही हुन्छ ।
माओवादी ल्ाडाकु तपाईंसमेत सदस्य रहेको विशेष समिति मातहत आएको वर्ष दिन नाघिसक्यो। त्यसयता नक्कल्ाी सहीका भरमा गएको करोडौं रकममा यहाँ पनि जवाफदेही हुनु पर्दैन
विशेष समितिको हुति छैन । दाँतै नभएको विशेष समितिल्ो के गर्ने नियन्त्रणमा छ भन्ने घोषणामात्र हो । शिविर ल्ाडाकुको नियन्त्रणमै छ । हाम्रा सरकारी कर्मचारी निरीह छन्। अनमिन रहँदा पनि यस्तै थियो ।
ल्ाडाकुको सुविधाप्रति असाध्यै आल्ााेचक तपाईंहरु र एमाल्ो रहेको विशेष समिति कसरी थोते भयो
शिविर सरकारको नियन्त्रणम भए कुनै पनि निर्णय कार्यान्वयन गर्न सक्ने अवस्था भए बेग्ल्ौ हुन्थ्यो । म अर्थमन्त्री हुँदा सात महिनासम्म ल्ाडाकुको भत्ता रोकेको थिएँ । सेनाल्ााई व्यवहारिक रुपमा सेना वा प्रहरी नियन्त्रणमा ल्याउन सक्नुपथ्र्याे । सेना ल्ाडाकु नियन्त्रणमा हुने सरकारल्ो खुरुखुरु भत्ता दिइरहने । सरकारल्ो भत्ता बढाउँदै गयो । मैल्ो आपत्ति गरे बाबुरामल्ो अर्थमन्त्री हुँदा ३ देखि ५ हजार र्पुयाएको भत्ता प्रधानमन्त्री भएपछि ६ हजार ५ सय र्पुयाएँ। समितिल्ो केही गर्न सकेन ।

गायब ल्ाडाकुको भत्ताको विषय धेरै उठाए शान्ति प्रकि्रया बिग्रन्छ भनी प्रधानमन्त्री भनिरहनुभएको छ िन
शान्ति प्रकि्रया अगाडि बढ्दा यी मुद्दा सामसुम भएर जान्छन्ा् भन्ने हैन । दुवै मुद्दा साथसाथै उठ्छन्। ठूल्ााे संख्यामा ल्ाडाकुको नाम र उमेर मिल्दैन ।
शिविरमा रहेका घाइते अपांग ल्ाडाकुका ल्ाागि चित्तबुझ्दो प्याकेज हुनुपर्छ भन्ने माग कसरी सम्बोधन हुन्छ
उनीहरुल्ो पुनस्र्थापना प्याकेज रोज्दा सजिल्ो हुन्थ्यो । उनीहरुको शारिरीक अस्वस्थता हेरेर सीप दिइन्थ्यो । शारिरीक रुपल्ो अपांग माओवादीपीडित धेरै छन्। उनीहरुल्ो केही पाएका छैनन्। अपांगताको कुरा गर्दा शिविरबाहिरको समस्या पनि हेनुपर्छ ।
बाबुराम भट्टराई सरकारको सयदिने कार्यकाल्ाको मूल्यांकन कसरी गर्नुहुन्छण्ण्ण्
इतिहासमा यति बदनाम र असक्षम सरकार मैल्ो कहिल्यै देखेको थिइनँ ।
किन त्यस्तो भयो
अहिल्ो अखबारका समाचार हेरेमात्र पुग्छ । मन्त्रिपरिषद्का निर्णय हेर्दा राष्ट्रको ढुकुटीबाट कार्यकर्ताको भरणपोषण र हित कसरी हुन सक्छ भन्ने ध्याउन्न मात्र राखिएको छ । व्यक्तिगत ल्ाभल्ााई हेरेर निर्णय भएका छन्। ।

कहाँ के भयो र
भ्रष्टाचारका कथाहरु हेर्नुस्। प्रहरीजस्तो संवेदनशील्ा निकायमा आतंक छ । सशस्त्र प्रहरी डिस्टर्ब भएको छ । िसंचाइँमन्त्रीको सरुवा वनको कथा र उद्योगमन्त्रील्ो गरेका नियुक्ति हेर्नुस्ा भौतिक योजना मन्त्राल्ायल्ाई हेर्नुस्ा मुल्ाुकमा व्रम्हल्ाुटको अभियान नै चल्ोको छ । यस्ता खुल्ोआम भ्रष्टाचारमा प्रधानमन्त्री निरीह भएर बसेका छन्। ।
प्रधानमन्त्रील्ो त सत्ता गठबन्धनको बाध्यताल्ो आँखा चिम्ल्ािनुपरेको बताइसक्नुभएको छ िन
माओवादी मन्त्रीहरु नै हेर्नुस्ा न त विद्युत प्राधिकरण के भइरहेको छ सबैल्ो जानेकै छन्। अर्थ मन्त्राल्ायमा भएका सरुवा हेर्नुस्ा छानिछानी एक सय एक सहसचिव पाइनेमा कमजोर भित्रायाइएको छ । अर्थका अनुभवील्ााई क्रमशः फ्याँकिदैछ । कृषि विकास बैंकको नियुक्ति हेर्नुस्ा युवा स्वरोजगार कोषकै कुरा गरौं । शिक्षा मन्त्राल्ायमा भएका फेरबदल्ाल्ो आतंकित बनाएको छ ।

प्रधानमन्त्री तथा उपप्रधानमन्त्रील्ो भ्रष्टाचारप्रति शून्य सहनशील्ाता र सुशासनको नारा घन्काइरहनुभएकै छ त
शून्य सहनशील्ाता हैन पूर्ण सहनशील्ाता छ अहिल्ो उहाँहरुल्ो भ्रष्टाचारमा पूरा समर्थन र समन्वय पनि गरिरहनुभएको छ ।
प्रधानमन्त्री आफू त मितव्ययी हुनुहुन्छ हैन
ती सबै देखाउने दाँत मात्रै हो । जनताल्ो असल्ाी दाँत सबै देखिसकेपछि देखाउने दाँतको के अर्थ उहाँल्ो मितव्ययीताको जामा ल्ागाउने प्रयास गर्नुभएको हो । निर्वस्त्र भइसक्नुभएको छ । मिडियाल्ो उहाँल्ााई शिखरमा र्पुयाइदियो । अहिल्ो सरकारका कर्तुत र कुशासन भण्डाफोर गरेर सही ठाउँमा ल्याउने प्रयास गरेको छ ।
प्रधानमन्त्री सत्ता गठबन्धन टिकाउन निरीह हुनुहुन्न र
हाल्ाका वर्षमा उहाँको सरकार जस्तो सुरक्षित सरकार अर्काे छैन । यसअघिका सरकार गठन हुनेबित्तिकै ढाल्ने खेल्ा सुरु हुन्थ्यो । अहिल्ो बाबुरामको सरकार ढाल्न कोही ल्ाागेको छैन । हाम्रो सभापति सुशील्ा कोइराल्ाा र हामील्ो पटकपटक भनेका छौं तपाईं भ्रष्टाचार रोक्न दृढ हुनुस्ा हामी अहिल्ो तपाईंको सरकारको खिल्ाफमा छैनौ । त्यसकारण कुनै एउटा घटकल्ो तस्राउँदैमा सरकार ढल्दैन । त्यो उहाँल्ो पनि बुझ्नुभएको छ । उहाँ आँखा चिम्ल्ािन बाध्य हुनुहुन्छ भन्ने तर्क वास्तविक होइन । हामीमात्र हैन एमाल्ोल्ो पनि भ्रष्टाचारको मामिल्ामा कठोर हुनुस्ा भनेको छ । त्यसैल्ो उहाँल्ो कसैल्ााई दोष दिन पाउनुहुन्न । बाबुराम आफैं निरीह हुनुहुन्छ ।
प्रधानमन्त्रील्ो छोटो अवधिमै शान्ति र संविधानमा उल्लेख्य प्रगति गर्नुभयो िन
कसैल्ााई पनि भ्रम नपरोस्ा शान्ति र संविधानको मामिल्ाामा दल्ाहरुको भूमिका प्रमुख हुन्छ । त्यसको जस वा अपजस प्रधामन्त्रील्ााई जाँदैन । शासन व्यवस्थाको गुण र दोष मात्रै प्रधानमन्त्रीको भागमा पर्छ । शान्ति र संविधानमा भएको प्रगतिमा बरु प्रचण्डल्ााई जस जान्छ कुशासनको जिम्मा बाबुरामल्ो बोक्नुपर्छ । यी दुई मुद्दाल्ााई मिसमास पारेर प्रधानमन्त्रील्ो भ्रम सिर्जना गर्न पाउनुहुन्न ।
प्रस्तुती किरण भण्डारी नागरिक अनलाईन बाट

संविधान बनाउने कार्यतालिका पारित भो

संविधान बनाउने कार्यतालिका पारित भो
काठमाडौं । संविधान सभाको बैठकल्ो ६ महिनाभित्र संविधान निर्माण गरिसक्ने कार्यतालिका पारित गरेको छ। कार्य व्यवस्था परामर्श समितिको बैठकले यसको मस्यौदामा सहमति जुटाएको थियो । २०६५ मंसिर १ गते पारित गरेर ११ पटक संशोधन भएको पूरानो कार्यतालिकालाई खारेज गरेको छ । गत शुक्रबार नै संविधानसभा संवैधानिक समिति अन्तर्गत विवाद समाधान उपसमितिले छ महिनाभित्रै संविधान जारी गर्ने गरी कार्यतालिकामा सहमति जुटाएको थियो।
बैठकले जेठ १४ भित्रै नयाँ संविधान जारी गर्ने कार्यतालिकामा सहमति गरेको हो ।
कार्यतालिका अनुसार प्रदेशको खाकासहित संविधानको पहिलो मस्यौदा फागुन १५ मा तयार हुनेछ । संविधान विधेयक सभासद्लाई वितरण सभासद्बाट संशोधन पेस र संशोधनसहित सभामा धारागत छलफल गरी प्रस्तावना सहित प्रत्येक धारा पारित गर्न कार्यतालिकामा ०६९ वैशाख ८ देखि जेठ ७ सम्म छुट्ट्याइएको छ ।

कारागारभित्रै तरुणका नेता पिटिए
काठमाडौं । भरतपुर कारागारमा कैदीबीच भएको झडपमा तरुण दल अध्यक्ष शिव पौडेल्ामाथि आक्रमण भएको विरोधमा कांग्रेस सभासदहरुले संसद अवरुद्ध गराएका छन्। उनीहरुले यस घटनाबारे गृह मन्त्रीले संसदमा जवाफ दिनुपर्ने माग गरेका छन्। ।
झडपमा चारजना घाइते भएका थिए। घाइते हुनेमा युवा संघका साजय लामा हत्या आरोपमा पक्राउ परी थुनामा रहेका तरुण दल अध्यक्ष पौडेल पनि छन्। कानुन व्यवसायी कमल पाठकलाई आक्रमण गरेको आरोपमा पक्राउ परेका प्रदीप भट्ट कैदी हरिबहादुर गुरुङ र गोपी परियार पनि घाइते भएका छन्। । आन्तरिक विवादमा कारण भएको झडपमा एकअर्कामाथि जाइलागेका उनीहरु सबैको टाउकामा बढी चोट लागेको छ । चारै जनाको प्रहरी निगरानीमा मेडिकल कलेज भरतपुरमा उपचार भइरहेको छ। झडप हुनुको वास्तविक कारणबारे अनुसन्धान भइरहेको चितवन प्रहरीले जनाएको छ । यसैबीच विभिन्न संस्थाले चितवन कारागारमा भएको घटनाको विरोध गरेका छन्। । उनीहरुले जेलमा राखिएका एक कैदी शिव पौडेलमाथि बाहिरबाट गएको नकावधारी अपराधी जत्थाको नियोजित साङ्घातिक हमलाबाट निज पौडेलको मरणासन्न स्थितिले वर्तमान सरकारको सुरक्षा व्यवस्था एकदमै अव्यवस्थित तथा अविश्वसनीयमात्र होइन संगठित अपराधील्ाई संरक्षण दिने वर्तमान सरकारको नीति र नियतको परिणतिका सन्देश र अर्थमा यस घटनाल्ााई हामील्ो बुझेका छौँ भनेका छन्। ।अपराधील्ाई अभयदान दिएर उनीहरुको मनोबल बढाउने यस्तो सरकार नेपाल्ाी जनताल्ो खोजेको सरकार नै होइन चाहे त्यसल्ो जतिसुकै सुन्दर सपनाको व्यापार गरिरहेको किन नहोस्ा भन्दै उनीहरुल्ो वक्तव्यमा भनेका छन् । नेपाल्ी जनतालेा यस्तो सरकारबाट अविल्म्ब मुक्ति चाहेको यथार्थ हामी मुखरित गर्न चाहन्छौ । जनताल्ााई शान्ति-सुरक्षाको गुल्ाियो आश्वासन दिएर अपराधीको मनोबल्ा उकास्ने सरकारल्ो तुरुन्त राजीनामा दिएर जनभावना र चाहनाको कदर गरिनुपर्छ भनी जोडदार शब्दमा हामी यो जनस्तरको साझा माग यसै वक्तव्यद्वारा प्रस्तुत गर्दछौँ ।

वक्तव्य जारी गर्नेहरु
१० डिएल्।ए अध्यक्ष श्री यदुनाथ खनाल्ा
२० नेपाल्ा शिक्षक संघ अध्यक्ष मोहन ज्ञवाल्ाी
३० नेपाल्ा प्रेस युनियन अध्यक्ष किरण पोख्रेल्ा
४० डेमोक्रेटिक इन्जिनियर एसोसिएसन अध्यक्ष हिरेन्द्रमान प्रधान
५० डेमोक्रेटिक प्राध्यापक संघ अध्यक्ष गुणनिधि न्यौपाने


तीन प्रहरी निल्ाम्बनमा

दैल्ोख । कारागारबाट कैदी फरार भएको घटनामा मुख्य दोषी ठहरिएका प्रहरीहरुल्ााई छानविनका ल्ागि निल्म्बन गरिएको छ । प्रहरी नायब उपरीक्षक दीपक बस्नेतका अनुसार हवल्दार ल्ोकराज भण्डारी जवानहरु धनल्ााल्ा शाही र चौकराज पुनल्ाई छानविनसम्मका ल्ागि निल्ाम्बन गरिएको हो । जवान पुनल्ााई भने कैदी भगाएको अभियोगमा जिल्ल्ाा अदाल्ातमा कारागार व्यवस्थापनलेा मुद्दा चल्ााईसकेको छ । निल्ाम्बनमा परेका अन्य दुईमाथि अनुसन्धान भईरहेको प्रहरील्ो जनाएको छ । प्रहरी जवान पुनसंग खानेपानी ल्ािन र नुहाउनका ल्ागि करिब १ किमी टाढा पर्ने विष्णुमती धारामा गएका बेल्ाा कैदी रोकाय फरार भएका थिए । उनी अझैं भेटिएका छैनन्ा् । दैल्ोख गमौडी माईतीघर भएकी श्रीमती टीका योगीको हत्यामा दोषी भएको ठहर गर्दै काल्ािकोट भर्ता घर भएका रोकायल्ााई ०६६ असार ७ गते जिल्ल्ाा अदाल्ातल्ो १५ वर्ष कैद सजाय सुनाएको थियो ।


सय दिनमा के गरे के गरेनन भट्टराई सरकारले
काठमाण्डौ । नेपाल्ाी राजनीतिक इतिहासमा सवैभन्दा बढी अपेक्षा गरिएका एमाओवादीका नेता डा। बाबुराम भट्टराई प्रधानमन्त्री निर्वाचित भएको सय दिन नाघी सकेको छ । तर सरकार प्रती आशा भन्दा निराशा पलाएको छ । भट्टराई सरकारलाई निकै मधुरभासका रुपमा ल्ािइने प्रारम्भिक एक सय दिनल्ााई त्यसको मूल्याङ्कनको आधारमा मानिन्छ । प्रधानमन्त्री हुनासाथ भट्टराईलेा आफ्नो पहिल्ो ल्ाक्ष्य शान्ति र संबिधान निर्माण गर्नु र त्यसपछि जनताल्ााई सुश्ाासनको अनुभूति दिनु रहेको बताएका थिए । सयौं दिनसम्म आइपुग्दा भट्टराईल्ो आफ्नो पहिल्ो बाचा पूरा गरेपनि सुशासनको बाचा भने पूरा गर्न सकेनन् । संविधानसभा निर्वाचनपछि दुई ध्ा्रुवमा पुगेर बसेकॊ मोडलाई केहीरुपमा शान्तिप्रकि्रयाल्ााई तार्किक निष्र्कषमा पुर्याउन सक्नु भट्टराईकालागि ऐतिहासिक र महत्वपूर्ण सफता भएपनि आम मानिसल्ो अपेक्षा गरेजस्तो सुशासन दिन भने सुरुका सय दिन उनी चुकीसकेकाछन । प्रधानमन्त्री भएपछि मुस्ताङ गाडी चढ्ने सस्तो टिकटमा विदेश यात्रा गर्नेजस्ता कदमबाट हाई हाई पाएका भट्टराईप्रति जनताको आकांक्षा चुल्ािए पनि इतिहासकै जम्बो मन्त्रिमण्डल्ा बनाउने अदाल्ातबाट जन्मकैदको सजाय पाएका सभासद् बाल्ाकृष्ण ढुंगेल्ाल्ााई आममाफी दिन पहल्ा गर्ने तथा आफ्नो मन्त्रिपरिषद्का सदस्यहरुको भ्रष्टाचार गर्दासमेत टुलुाटुलुा हेरेर बस्ने कदमले उनल्ााई पनि ुजुन जोगी आएपनि कानै चिरोको’ भन्दै आल्ााेचना नभएको होइन । भट्टराई स्वयंल्ो पनि आफ्ना यी कदमल्ाई बाध्यकारी र छवि दाउमा ल्ागाएको अभिव्यक्तिबाटै पुष्टि हुन्छ । तर प्रधानमन्त्री भएपछि शान्ति प्रकि्रयाल्ााई टुंग्याउन उनले जे जस्तो पहल्ा संयोजन गरे त्यसल्ो उनल्ााई इतिहासकै प्रधानमन्त्री बन्ने स्वरुप देखाए पनि यो क्रमको निकासको स्रेय सबै ठुला लदलाई जानेछ । आफ्नो पार्टर्ीभित्रको अबरोधल्ाई चिर्दै उनलेा शान्तिप्रकि्रया टुंग्याउन देखाएको आँटल्ो नै अहिल्ोको सकरात्मक परिणाम ल्याएको राजनीतिक विश्ल्।ेषकहरुको बुझाई छ । पार्टर्ी अध्यक्ष प्रचण्डसँग मिल्ोर सत्तारुढ मधेसवादी तथा विपक्षी कांग्रेस एमाल्ोल्ााई मिल्ााएर अघि बढ्नु कम चूनौतिपूर्ण थिएन । त्यसमा उनको संयोजनकारी भूमिका महत्वपूर्ण रहेको भने हो । पछिल्ल्ााे समय झण्डै भंग भइसकेको शान्ति प्रकि्रयाल्ााई ट्रयाकमा ल्याउन उनले संयोजनकारी भूमिका खेल्ोको राजनीतिक विश्ल्ोषक ठम्याई छ । माओवादी र भारतबीच सम्वन्ध विग्रँदा शान्तिप्रकि्रया सातबुँदे सहमतिसँगै शान्तिप्रकि्रया अघि बढाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ोको भन्दै भट्टराईको विपक्षील्ो समेत प्रशंसा गरेका छन्ा् । ुसातबुँदे सहमतिसँगै शान्तिप्रकि्रया अघि बढाउन प्रधानमन्त्रील्ो अत्यन्त सकारात्मक भूमिका खेल्नु भएको छ कांग्रेस महामन्त्री कृष्णप्रसाद सिटौल्ााल्ो भने यसका ल्ाागि हामील्ो प्रधानमन्त्रीसँगै माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डल्ाई धन्यवाद दिनैपर्छ । भट्टराईल्ो पार्टर्ीको मोहन बैद्य पक्षको असहमतिका बीच ल्ाडाकूहरुको हतियार भण्डारण गरिएको कन्टेनरको साँचो बुझाएर अघि बढाएको शान्ति प्रकि्रया दल्ाहरुबीच भएको सातबुँद सहमतिसँगै अब करिव करिव पछाडी र्फकन नसक्ने अवस्थामा पुगेको छ भने संविधान निर्माण प्रकि्रयाल्ो पनि गति पाएको छ । समायोजन पुनःस्थापना र स्वेच्छिक अबकासमा जाने ल्ाडाकूहरुको वर्गर्ीकरण प्रकि्रया अन्तिम चरणमा पुगेको छ । अब सरकारल्ो दल्ाहरुबीच भएको सहमति अनुसार समायोजन पुनःस्थापना र स्वच्छिक अबकास रोज्ने ल्ाडाकूहरुल्ाई छुट्टा छुट्टै शिविरमा राख्ने तयारी गर्दैछ । यस्तै द्वन्द्वकाल्ामा कब्जा गरिएको जग्गा फिर्ता वाईसीएल्ाको अर्ध सैन्य संरचना भङ्गल्ागायतका प्रकि्रया पनि अघि बढ्दैछ । यद्यपी मोहन बैद्य पक्षको अवरोधका कारण अपेक्षाकृत रुपमा यो प्रकि्रया अघि बढ्न सकेको छैन । ुसातबुँदे सहमति अनुसार जग्गा फिर्ताल्ागायतका विषय अघि बढाउने केही जिम्मा सरकारको र केही माओवादीको छ’ सिटौल्ााल्ो भने ुयसमा पनि उहाँ सफल्ा हुनुहोस्ा भन्ने हाम्रो कामना छ । यसो भयो भने फेरि प्रचण्ड र बाबुराम अर्काे प्रशंसाको भागिदार हुनुहुन्छ । बाबुराम सरकार कूटनीतिक क्षेत्रमा त पूर्ण रुपमा सफल्ा नै भएको जानकारहरु बताउँछन्ा । छिमेकी मुल्ाुक भारत र चीन दुर्वैसँग सहकार्य गरेर अघि बढ्ने भट्टराईको प्रयास निकै सफल्ा भएको छ । एक दशकपछि चीनका प्रधानमन्त्रील्ााई नेपाल्ा भ्रमण गराउँदैछन्ा भने भारतका प्रधानन्त्री पनि नेपाल्ा आउन तयार भएका छन्ा । अमेरिका युरोपेल्ाी युनियन लगायतका अन्तराष्ट्रिय समुदायल्ो पनि भट्टराईप्रति धेरै नै विश्वास गरेको अवस्था छ । तर शान्ति र संविधानसँगै सरकारको प्राथमिकतामा राखेको सुशासन र जनताल्ाई राहत दिने विषयमा भने भट्टराई असफल्ा नै भएका छन्ा । दशैँ तिहारजस्ता चाडपर्वका बेल्ाा बजार अनुगमनल्ााई तीव्रता दिएपनि त्यसल्ााई निरन्तरता दिन सकेनन्ा भने राहत कार्यक्रम घोषणामै सीमित रह्यो । शान्ति सुरक्षाको अवस्था दिनानुदिन बिगँ्रदै गएको छ भने भ्रष्टाचारमा भट्टराई सरकारल्ो रेकर्ड नै राख्ने छाँट देखाएको छ । ुजनजीविकाको सवाल्ामा बाबुराम असफल्ा रहेकाछन । बाबुराम सरकारल्ो घोषणा गरेको राहत प्याकेज हाँस्यापद नाटक मात्र भयो राजनीतिक विश्ल्ोषक बताउछन । कतिपय जनअपेक्षा अहिलेको जस्तो राजनीतिक संक्रमण कालमा प्रधानमन्त्री वा अन्य कुनै एउटा व्यक्तिल्ो चाहँदैमा पूरा गर्नै नसक्ने खाल्ाका पनि छन्ा । शान्ति र संविधान निर्माणमा भएको प्रगतील्ााई हेर्दा समग्रमा बाबुराम सरकार विगतका सरकारहरु भन्दा सफल्ा नै मान्न सकिन्छ ।



शिविरको अनियमितता
काठमाडौं । एमाओवादी सेनाका ल्ाडाकुको रेखदेख समायोजन र पुनःस्थापनासम्बन्धी विशेष समिति मातहतको सचिवाल्ायल्ो हालैा सकेको वर्गर्ीकरणका क्रममा दुइटा नयाँ विषय उजागर भएका छन्ा । पहिल्ो संयुक्त राष्ट्रसंघीय मिसन ९अनमिन० बाट प्रमाणित १९ हजार ६ सय २ ल्ाडाकुमध्ये शिविरबाट २ हजार ६ सय ७१ जना गायबु भइसकेका रहेछन्ा । वर्गर्ीकरणका क्रममा प्राविधिक त्रुटिका कारण कतिपय ल्ाडाकुको दोहोरो दर्ता भएकाल्ो तिनको संख्या घटाउँदा यो संख्या तीन हजार पुग्ने अनुमान छ । प्रश्न उठ्छ शिविरबाट यति धेरै सशस्त्र ताल्ािमप्राप्त ल्ाडाकु हराउँदा पनि अनुगमन गर्ने संयन्त्रल्ो कसरी थाहा पाएन दोस्रो विषय ल्ाडाकुल्ााई दिने गरिएको मासिक तल्ाब एवं रासन भत्तासँग सम्बन्धित छ । झन्डै तीन हजार ल्ाडाकु कम रहेका भए पनि सरकारल्ो मृत्यु भएका र जेल्ा परेको भनिएका ७७ जनाबाहेक अरु सबैका नाममा गत कात्तिक मसान्तसम्मको तल्ाब र रासनभत्ता निकासा गरिसकेको रहेछ । शिविरमा हुँदै नभएका करिब तीन हजार ल्ाडाकुल्ाई व्यक्तिगत आधारमा दिनुपर्ने रकम कसरी अनधिकृत ढंगल्ो निकासा गरियो ल्ाडाकु शिविरको अनुगमन गर्ने कार्य २०६७ पुससम्म अनमिनको जिम्मामा थियो भने त्यसयता विशेष समितिमातहत सेना दुवै प्रहरी र ल्ाडाकुका प्रतिनिधि सम्मिल्ाित अनुगमन टोल्ाील्ााई त्यसको जिम्मेवारी दिइएको छ । प्रभावकारी अनुगमन नहुनाल्ो नै अनुपस्थित ल्ाडाकुका नाममा समेत अनधिकृत ढंगल्ो मासिक भत्ता वितरण सहज भएको हो । त्यस्ता अनाधिकृतसँग परिचयपत्र बोकेर आउने सम्बन्धित व्यक्ति हो वा होइन भनी परीक्षण गर्ने संयन्त्र पनि थिएन र छैन । त्यसमाथि कमान्डरहरुल्ो ल्ाडाकु बिदामा गएको भन्दै उनीहरुको चेक आफैंल्ो बुझ्ने गरेका थिए । यसमा सम्बन्धित कमान्डरहरु मात्र संल्ाग्न छन्ा कि माओवादी पार्टर्ीकै भागिदारी छ यसको गहिराइमा पुग्न आवस्यक छ । माओवादी नेताहरुल्ो वर्गर्ीकरणका क्रममा अनुपस्थित देखिएका तीन हजार ल्ाडाकुको रकम शिविरकै पूर्वाधार निर्माण र औषधोपचारमा खर्च भएको प्रस्टीकरण दिएका छन्ा । यदि त्यसो हो भने यसल्ाई संस्थागत भ्रष्टाचार मान्नुपर्ने हुन्छ किनभने राज्यल्ो ल्ाडाकुल्ााई व्यक्तिगत आधारमा उपल्ब्ध गराएको भत्ता आफूखुसी अन्य प्रयोजनमा खर्च गर्न मिल्दैन । सरकार र राजनीतिक दल्ाहरुल्ो समापनका चरणमा पुगेको संवेदनशील्ा शान्ति प्रकि्रया नबिथोल्ािने गरी यो मुद्दाल्ााई टुंगो ल्ागाउने उपाय सोच्नुपर्छ । यसमा मुख्य जिम्मेवारी ल्ाडाकुहरुको राजनीतिक नेतृत्व गरिआएको एमाओवादी पार्टर्ीको हुन जान्छ । छानबिन पश्चात्ा कारबाहीका निम्ति सहजीकरण गर्नुपर्छ । अनियमितताको

कोईरालाको चेतावनी दाहाल्ा र भट्टराईल्ााई

कोईरालाको चेतावनी दाहाल्ा र भट्टराईल्ााई
काठमाडौं । शान्ति र संबिधानका लागि गरिएको सहमती बिपरीत एमाओवादीका प्रचण्ड र बाबुराम भट्टराईले ल्ाडाकु समायोजनमा एक छत्र गरेको भन्दै आपत्ती जनाएको छ । ल्ाडाकुको संख्या एमाओवादील्ो राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा सबैल्ााई झुक्याएर संख्या बढी देखाए पछि नेपाली काग्रेसले खुलेरै बिरोध गरेको छ । ल्ाडाकुका नाममा संस्थागत भ्रष्टाचार गरेको भन्दै गम्भीर आपत्ति समेत जनाएको हो । कांग्रेस सभापति सुशील्ा कोइराल्ााल्ो आफ्नो निवासमा भेटवार्ता गर्न आएका प्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईल्ााई पुर्नवर्गर्ीकरणका क्रममा ल्ाडाकुको कुल्ा संख्याभन्दा किन तीन हजार कम देखिएको हो भन्ने प्रश्न गर्दै त्यस्तो आपत्ति जनाएका थिए । पुनवर्गर्ीकरणबाट माओवादील्ो अनमिनल्ााई प्रभावमा पारेर ल्ाडाकुको संख्या बढाएको प्रमाणित भएको छ । अनमिनको भूमिकामाथि हामील्ो सुरुदेखि नै निष्पक्ष भएन भनेर विरोध गरेका थियौं त्योसमेत प्रमाणित भयो । साँढे पाँच वर्षसम्म बढी देखाइएका ल्ाडाकुको मासिक तल्ाब र भरणपोषणबापतको पैसा माओवादीबाट संस्थागत भ्रष्टाचार भएको पाइयो । यसमा दल्ाहरुबीच गम्भीरतापूर्वक छल्ाफल्ा हुनुपर्छ कोइराल्ााल्ो भेटवार्तामा भट्टराईसमक्ष राखे पछि समस्या बढ्ने निस्चित भएको छ । माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल्ा दाहाल्ाले जम्मा ल्ाडाकु ६र७ हजारमात्र भएकामा हामील्ो बढाएर १९ हजार बढी पुर्यायौ भन्ने भिडियो रेकर्ड केही समयअघि सार्वजनिक भएको उल्ल्ोख गर्दै कोइराल्ााल्ो त्यो रेकर्ड र पुनवर्गीकरणका क्रममा देखिएको संख्याल्ो माओवादील्ो राष्ट्रिय÷अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा सबैल्ााई झुक्याएर ल्ाडाकुको संख्या बढाएको प्रमाणित भएको छ । राज्यल्ो ल्ाडाकुल्ााई मासिक तल्ाब ६ हजार ५ सय र भरणपोषण बापत प्रतिमहिना करिब ३ हजार रुपैयाँ दिने गर्छ । कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसमितिको बैठकमा समेत सदस्यहरुल्ो माओवादील्ो बढी ल्ाडाकु देखाएर संस्थागत भ्रष्टाचार गरेको प्रमाणित भएको र त्यसमा छानबिन हुनुपर्ने धारणा राखेका छ । ५० प्रतिशत पार्टर्ील्ााई अनिवार्य रुपमा बुझाउन धमाधम कागज गराइरहेको सार्वजनिक भइरहेको उल्ल्ोख गर्दै प्रधानमन्त्री समक्ष यस्तो आपत्तिजनक कार्य किन भइरहेको हो भन्ने प्रश्न गरेका थिए । कांग्रेसल्ो माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल्ा दाहाल्ा तथा प्रधानमन्त्री भट्टराईल्ो सातबुँदे सहमतिविपरीत सेनामा समायोजन हुने ल्ाडाकुको संख्या बढाउनुपर्छ भन्ने अभिव्यक्ति दिन थाल्ोकामा समेत आपत्ति जनाएको छ । कोइराल्ााल्ो प्रधानमन्त्री भट्टराईल्ााई शान्ति प्रकि्रया र संविधान निर्माण कार्यल्ााई निष्कर्षमा पुर्याउन गरिएको प्रमुख तीन दल्ा र मधेशी मोर्चाबीच भएको सहमतिविपरीत समायोजन हुने ल्ाडाकुको संख्या बढाउने कुरा नगर्न चेतावनी दिए । माओवादी कांग्रेस एमाल्ो र मधेशी मोर्चाबीच भएको सातबुँदे सहमतिमा बढीमा साँढे ६ हजारल्ााई सेनामा समायोजन गर्ने र बाँकील्ााई स्वेच्छिक अवकास र पुनःस्थापनामा पठाउने सहमति भएको थियो । तर माओवादी सेनाको पुनवर्गीकरण गर्दा समायोजनमा जान चाहनेको संख्या वृद्धि भएपछि माओवादी अध्यक्ष दाहाल्ा र प्रधानमन्त्रील्ो समायोजन हुने ल्ाडाकुको संख्या वृद्धि गर्नुपर्ने बताउँदै आएका छन्ा । पुनवर्गीकरण सुरु भएपछि तपाईं र तपाईंको पार्टीका अध्यक्ष दाहाल्ाबाट सेनामा समायोजन हुने ल्ाडाकुको संख्या बढाउने कुरा आउन थाल्ोको छ । सहमतिमा अधिकतम साँढे ६ हजारल्ााई मात्र समायोजन गर्ने उल्ल्ोख छ । कांग्रेस सहमतिबमोजिम ल्ाडाकुल्ााई सेनामा समायोजन गर्न प्रतिबद्ध छ तर सहमतिविपरीत समायोजना हुने ल्ाडाकुको संख्या एक जना पनि बढाउन तयार छैनौ । कोइराल्ााल्ो समायोजन हुने ल्ाडाकुको संख्या बढाउने नाममा सातबुँदे सहमतिल्ााई ब्रेकु गर्न थाल्ाियो भने सहमति धेरै कुरामा ब्रेक हुने चेतावनी प्रधानमन्त्रील्ााई दिए । प्रत्युत्तरमा भट्टराईल्ो पुनर्वर्गीकरण गर्दा समायोजनमा जाने ल्ाडाकुको संख्या बढेकाल्ो आफूहरुल्ो त्यस्तो बोल्ोको स्पष्टीकरण दिएको स्रोतल्ो उल्ल्ोख गरेको छ । काग्रेसले सहमतिविपरीत समायोजन हुने ल्ाडाकुको संख्या बढाउने माओवादी भनाइल्ााई पूर्ण रुपमा अस्वीकार गर्ने निष्कर्ष निकाल्ोको छ । कांग्रेस बैठकल्ो राज्य पुनस्रंरचनासम्बन्धी पार्टर्ीको सन्तुल्ाित र व्यावहारिक अवधारणा तयार गर्ने कार्यको संयोजन गर्ने जिम्मा नेता नरहरि आचार्यल्ााई दिएको छ । सरकारल्ो दुई महिनामा राज्य पुनस्रंरचनाको सिफारिस गर्न हाल्ौ ९ सदस्यीय आयोग गठन गरेको छ । समितिल्ााई पार्टीका तर्फबाट सुझाव दिन कांग्रेसल्ो आफ्नो अवधारणा तयार गर्नका लागि अगाडि बढेको समाचार स्रोतले बतायो ।
झण्डा झुक्न दिन्नौं किरण
काठमाडौं । एकीकृतनेकपा माओवादीका उपाध्यक्ष मोहन वैद्य किरणल्ो क्रान्तिको कहिल्यै पनि झण्डा झुक्न नदिने बताउनुभएको छ । जनसाचार अभियान नेपाल्ाको सभाहल्ामा युवाकवि शोभादुल्ााल्ाद्वारा रचित ज्वाल्ाामुखी फुटेपछि कवितासंग्रहको विमोचन गर्दै एकताको ल्ाागि रुपान्तरण चाहेको बताउँदै सो धारणाराख्नुभएको हो । रुपान्तरणको प्रकि्रयाबाट एकता प्रयास गर्ने तर अगाडि बढ्न नसके क्रान्तिको झण्डा उठाउने प्रतिवद्धताब्यक्त गर्दै देश र जनताको ल्ाागि क्रान्ति र रुपान्तरणको ल्ाागि संघर्ष गर्न ेबताउनुभयो । पार्टीदेश र जनता ठूल्ााे भन्ने विषयमा एक रोज्नु पर्ने बेल्ाा देश र जनताको पक्षमा उभिने बताउनुभयो । एक्काइशांै शताब्दीको जनवादी केन्द्रीयताको अभ्यास स्वरुप जनतासँग सम्बन्धित विषयहरु जनतासँगै बहस गर्ने किसिमल्ो अगाडि बढाएको कुरामा जोड दिँदै भन्नुभयो त्यस्तो बहसहरु छाडावाद र अराजकतावादबाट मुक्त हुनुपर्छ । जनमुक्तिसेनाको हतियार जग्गा विवाद र नयाँ संविधान जनतासँग प्रत्यक्ष रुपमा सम्बन्धित पार्टीका बहसहरु भित्रै राख्ने भन्दा पनि जनतामै जानु राम्रो भएकाल्ो जनतामाझ आएको स्पष्टपार्नु भयो । कार्यक्रममा सोही पार्टीका पोल्ािट्ब्युरो सदस्य विश्वभक्त दुल्ााल्ा प्रा डा।जगदिशचन्द्र भण्डारी अमरगिरी नेपाल्ाी ल्ोखक संघका अध्यक्ष डा। तुल्ासीप्रसाद भट्टराई ईश्वरचन्द्र ज्ञवाल्ाी माइल्ाा ल्ाामा ल्ागायतल्ो कविको रचनाको विषयमा धारणा राख्नुभएको थियो ।

महिल्ाा स्वास्थ्य स्वयंसेविका दिवस सम्पन्न
काठमाडौ । ुसेवा नै धर्म हो’ भन्ने मूल्ा भावनाबाट पे्ररित भई विगत दुई दशकदेखि स्वास्थ्यको क्षेत्रमा कार्यरत महिल्ाा स्वास्थ्य स्वयम्सेविकाको योगदानको कदरस्वरुप स्वास्थ्य तथा जनसफ्या मन्त्राल्ायल्ो ुराष्ट्रिय महिल्ाा स्वास्थ्य स्वयम्सेविका’ दिवस मनायो । सरकारल्ो विगतमाझै यस वर्ष पनि ुमहिल्ाा स्वास्थ्य स्वयम्सेविकाको सेवा स्वस्थ समाजको ल्ाागि टेवा’ भन्ने मूल्ा नाराका साथ ुआठौँ राष्ट्रिय महिल्ाा स्वास्थ्य स्वयम्सेविका दिवस’ मनाउने भएको हो । स्वास्थ्य सेवा विभाग परिवार स्वास्थ्य महाशाखा र स्वास्थ्य पत्रकार समाज नेपाल्ा हेजानद्वारा आयोजित ुराष्ट्रिय महिल्ाा स्वास्थ्य स्वयम्सेविका’ दिवसको पूर्वसन्ध्यामा आयोजना गरिएको अन्तकिर््रयामा स्वयम्सेविकाल्ााई सम्मानजनक रुपमा काम गर्ने वातावरण सिर्जना गर्नुपर्नेमा जोड दिइयो । कार्यक्रममा परिवार स्वास्थ्य महाशाखाका निर्देशक डा नरेशप्रताप केसील्ो २०४५÷०४६ देखि नेपाल्ा सरकारल्ो महिल्ऽा स्वास्थ्य स्वयम्सेविका कार्यक्रम सुरु गरी मुल्ाुकको आवश्यकता अनुसार ७५ जिल्ल्ाामै कार्यक्रम ल्ाागू गरिसकेको जानकारी दिनुभयो ।
नेपाल्ामा अहिल्ो झण्डै ५२ हजार जना महिल्ाा स्वास्थ्य स्वयम्सेविकाल्ो स्वास्थ्य सेवा पुर् याइरहेको र उनीहरुल्ो समुदायमा आधारित स्वास्थ्य कार्यक्रम प्रसूति सेवा पोषण ल्ागायतका क्षेत्रमा एक करोड ६ ल्ााख व्यक्तिल्ााई सेवा प्रदान गरेको जानकारी सो अवसरमा दिइयो । महिल्ाा स्वास्थ्य स्वयम्सेविकाल्ााई परिचयपत्र झोल्ाा तोकिएको औषधी र सामग्री सहितको बाकससहित ताल्ािम तथा समीक्षा बैठकमा भाग ल्ािँदा यातायात खर्चस्वरुप प्रतिदिन रु २०० र खाजाबापत रु ५० दिने व्यवस्था सरकारल्ो गरे पनि निश्चित तल्ाब तोक्न सकेको छैन । अहिल्ो उनीहरुल्ााई पोशाकबापत प्रतिव्यक्ति रु चारहजार व्यवस्था गरिएको छ भने २०६४÷०६५ को बजेटमा प्रत्येक गाविसमा कम्तिमा रु ८० हजारको महिल्ाा स्वास्थ्य स्वयम्सेविका कोषको स्थापना गरिएको छ ।

ल्ोखा समितिले कोष निर्देशन दियो
काठमाडौ । युवा तथा साना व्यवसायी स्वरोजगार कोषमा भ्रष्टाचार भएको वास्तविकता बुझ्न सार्वजनिक ल्ोखा समितिल्ो सात दिनभित्र यथार्थ विवरण पेश गर्न सरकारल्ााई निर्देशन दिएको छ । समितिको िसंहरदरवारमा बसेको बैठकल्ो कोषको ल्ागानीको आधार नीति नियम र मापदण्डसम्बन्धी कागजात पेश गर्न निर्देशन दिँदै समितिका सभापति रामकृष्ण यादवल्ो परिचाल्ान गरेको ल्ागानी ल्ागानी प्राप्त गर्ने बैङ्क तथा वित्तिय संस्था ल्ागानीबाट ल्ााभान्वित समूहको यथार्थ विवरण समितिल्ााई सात दिनभित्र बुझाउन भनेको छ । बैठकमा सहभागी अर्थ मन्त्राल्ायका सचिव कृष्णहरी बाँस्कोटा र कोषका उपाध्यक्ष प्रा डा।पुण्यप्रसाद रेग्मील्ो कोषल्ो हाल्ासम्म रु एकअर्ब ४४ करोड स्वीकृत गरिसकेको र रु ३३ करोड निकासा भइसकेको जानकारी गराउनुभएको थियो । कोषमार्फत मुल्ाुकका बेरोजगार युवाहरुकै हितका ल्ाागि ल्ागानी गरिएको र कोषको रकमसम्बन्धमा विगतमा भएका अनियमितता ढाकछोप गर्ने उद्देश्यल्ो अहिल्ो विरोधका कार्यक्रम भइरहेको समेत जानकारी गराउनुभएको थियो ।
कोषल्ो वर्तमान सरकारको पाल्ाामा रु २७ करोड र यसभन्दा अघिको सरकारका पाल्ाामा रु ६ करोड ल्ागानी विभिन्न बैङ्क तथा वित्तिय संस्थाल्ााई प्रदान गरेको जनाइएको छ । कोषमा भ्रष्टाचार भएको भन्दै नेकपा एमाल्ोको भ्रातृ सङ्गठन युवा संघ नेपाल्ाल्ो गत बिहीबार कोषको सचिवाल्ायमा तोडफोड गरेपछि कोषमा अनियमितता भएको हुनसक्ने भन्दै ल्ोखा समितिल्ो बैठकमा यथार्थ बुझ्नका ल्ाागि अर्थसचिव बाँस्कोटा र कोषका उपाध्यक्ष प्रा डा रेग्मील्ााई बोल्ााएको थियो । बैठकमा बोल्ने अधिकांश सदस्यल्ो कोषमा भएको अनियमितताका बारेमा विभिन्न गतिविधि साचाल्ान भइरहेको र केही संगसंगठनबाट विरोध भइरहेकाल्ो सोसम्बन्धमा कोष र सरकारसँग यथार्थ विवरण मगाउनुपर्ने धारणा व्यक्त गर्नुभएको थियो ।


तिम्रो ल्ाागिनै

जगत प्रसाद आचार्य

खोक्रो आत्मा भएपनि तिम्रो सामु हास्न सक्छु
भोको पेट भएपनि दुइ चार दिन बाच्न सक्छु
तिम्रोल्ाागि मेरो जिबन गल्ात नै भएपिन
सच्याउने छु म त्यस्ता गल्तीहरुल्ााई पिन

जीवनमा अघि बढ्दा खुट्टा तान्ने मात्रै पाउछु
जती खुट्टा ताने पनि अघि बढ्ने कोसिस गर्छु
मायाल्ाुको माया पाए मुटु भित्र राखने थिए
मायाल्ाुल्ो धोका दिए एक्ल्ौ भएनि बाच्ने थिए
साउनमा खोल्ाा तर्दा भेल्ा आई बग्न सक्छु
मायाल्ाुल्ो साथ दिए त्यो भेल्ामा तर्न सक्छु
तिमि ल्ााई मैल्ो गर्दा जति दुख भएपिन
आत्मा देखि चाहेको म मरेर गएपिन
तिम्रो साथ पाएदेखि अरु धेरै बाच्ने थिए
तिम्रो मुटुमा डेरा पाए त्यहाँ वसी हास्ने थिए



आयआर्जनमा बन्दी महिला

कारागारमा परेका पुरुषका श्रीमतीहरु प्रायः आफ्ना श्रीमान् कहिले छुट्लान् भनी प्रतीक्षा गर्दै बेलाबेलामा भेट्न आए पनि महिला कैदीका श्रीमान्हरु भने श्रीमतीलाई पर्खिएर बस्ने गरेको या भेट्न आउने गरेको एकदमै कम देखिएको जेलमा कार्यरत कर्मचारीहरु बताउँछन् ।
७३टज्ञछण्द्धस कालिका खड्का

विगत ९ वर्षदेखि केन्द्रीय कारागारमा बस्दै आएकी कैदी ३२ वर्षीया पुष्पा हमालले भनिन्
ुलाऊँलाऊँ र खाऊँखाऊँ लाग्ने जीवनको सबैभन्दा महत्वपूर्ण समय जेलमा बित्यो ।ु
स्थायी घर सर्लाही भई काठमाडौंको कोटेश्वरमा कपडा सिलाउने टेलरबाट उनलाई ०६० सालमा
आगूऔषध कारोबार गरेको अभियोगमा पक्राउ गरिएको हो । साधारण जीवन बिताउनका लागि
उनले १५ वर्ष कारागारमा कैदीको रुपमा बसी पाँच लाख धरौटीसमेत बुझाउनुपर्नेछ ।
ुटेलर चलाएर बसेकी थिएँ कसले एउटा झोलामा टेलर भित्र आलूऔषध राखेको रैुछु आफूले
लागूऔषध कारोबार नगरेको दाबी गर्दै उनले भनिन् ुमलाई थाहै थिएन प्रहरीले प्रक्राउ गरेपछि
मात्र आगूऔषध कारोबारमा पक्राउ परेको भन्ने थाहा भयो ।ु जेलमै भए पनि उनको जीवन त्यत्तिक
बितेको छैन उनी महिला बन्दी विकास प्राविकी प्रमुखका रुपमा काम गरिरहेकी छिन् ।
बन्दी महिलालाई पढाउने एउटा स्थायी दरबन्दी भएको कोटामा उनले ०६१ मङ्सिर १८ गतेदेखि
स्थायी शिक्षकको रुपमा बन्दी महिलालाई पढाउन थालेकी हुन् । एसएलसी मात्र पढेकी उनले कारागारमै
बसेर स्वअध्ययनबाट बीएडसम्मको पढाइ पूरा गरी अहिले एमएड पढ्ने तयारीमा छिन् ।
पढ्ने-पढाउने मात्र होइन उनी डिजाइनरसमेत हुन् । उनी विभिन्न्ा डिजाइनका कपडा तयार गर्छिन् ।
कारागार

कोषको रकम एमाल्ो निकट संस्थाल्ो ल्ागेः उपाध्यक्ष

कोषको रकम एमाल्ो निकट संस्थाल्ो ल्ागेः उपाध्यक्ष
काठमाडौं । युवा तथा साना व्यवसायी स्वरॊजगार कोषका कार्यकारी उपाध्यक्ष पुण्यप्रसाद रेग्मील्ॊ कोषबाट एमाल्ो निकट सघंसंस्थाल्ो सबैभन्दा बढी रकम ल्ागेको आरोप ल्ागाउनु भएको छ । अहिल्ोसम्म ल्ागानी भएको एक अर्ब ७३ करोडमध्ये एक अर्ब ४४ करोड एमाल्ो निकट संघ संस्थाल्ो ल्ागेको उनको भनाई छ । राजधानीको एक साक्षात्कार कार्यक्रममा उपाध्यक्ष रेग्मील्ो भने कोषको रकमको अनियमितता रोक्न मैल्ो पहल्ा गरें तर एमाल्ोको भ्रातृ संगठन युवासंघल्ो म विरुद्ध भ्रष्टाचारको आरोप ल्ागाउनुको कुनै अर्थ छैन । आफू कोषमा आएपछि ३ करोड ३० ल्ााख मात्रै ल्ागानी गर्ने प्रकि्रया अगाडि बढेको बताउँदै उनल्ो ३० करोड अनियमितता गरेको भन्ने युवासंघको आरोप झुठो भएको दाबी गरे । भ्रष्टाचारको आरोपमा युवासंघल्ो कोषको कार्याल्ायमा केही दिन अघि तोडफोड गरेपछि विवादमा तानिएका कोषका उपाध्यक्ष रेग्मील्ो कोषल्ो पारदर्शी ढङ्गबाट कार्यक्रम स्वीकृत गरिरहेको समेत बताउनुभयो । तत्काल्ाीन अर्थमन्त्री सुरेन्द्र पाण्डेको दबाबमा कोषल्ो साना किसान बैंकल्ााई ६ प्रतिशत ब्याजमा रकम दिएपछि आफूल्ो छानबिन गरेको र त्यही कारण आफूमाथि एमाल्ो निकट युवासंघल्ो आक्रमण गरेको पनि उपाध्यक्ष रेग्मीको भनाइ छ । कोषबाट हाल्ासम्म २८ वटा वित्तीय संस्थाल्ो रकम ल्ौजाने सम्झौता गरिसकेको कोषल्ो जनाएको छ ।

आफ्नै पार्टीकाले जग्गा कब्जा
वीरगाज । बारामा एकीकृत नेकपा माओवादिको मोहन बैद्य समूहका कार्यकर्ताल्ो आफ्नै पार्टर्ीका सभाषद्को जग्गा पुनः कब्जा गरेका छन्ा । मनहर्वा गाविस ३ मा रहेको ज्योति गू्रपको २२ विगाहा जग्गा माओवादी बाराका सहईन्चार्ज राजीत पटेल्ाको नेतृत्वमा गएका कार्यकर्ताल्ो पार्टर्ीको झण्डा गाडेर कब्जामा ल्ािएको घोषणा गरेका हुन्ा । ज्योति ग्रूप साचाल्ाक पद्म ज्योति एमाओवादी सभासद हुनुहुन्छ । २०५८ साल्ामा माओवादील्ो पहिल्ााेपटक कब्जा गरेको उक्त जग्गा ज्योति सभाषद भएपछि केन्द्रियस्तरका केहि नेताहरुको पहल्ामा भूमिहिनबाट खोसेर हामा स्टिल्ाल्ााई बेच्न खोजेकाल्ो आफूहरु बाध्य भएर पुनः कब्जा गर्नुपरेको सहईन्चार्ज पटेल्ाल्ो बताएका छन ।

माओवादील्ो ढुकुटी हिनामिना गर्यो ः पौडेल्ा
पोखरा । नेपाल्ाी कांग्रेस संसदीय दल्ाका नेता रामचन्द्र पौडेल्ाल्ो ल्ाडाकुको संख्या बढी देखाएर राज्यको ढुकुटीबाट दुई अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी एमाओवादील्ो पार्टर्ीमा ल्ागेको आरोप ल्ागाएका छन । ल्ोखनाथ नगरपालिकाकॊ खुदीमा आयोजित कार्यकर्ता भेटघाट कार्यक्रममा नेता पौडेल्ाल्ो यसमा अन्मिन समेत अनुचित प्रभावमा परेको र माओवादील्ो सिङ्गो राष्ट्रल्ााई जाल्ासाजी गरेको बताउनुभएको थियो । मापदण्ड पूरा भएका ल्ाडाकुको मात्रै सेनासमायोजन हुने विचार व्यक्त गर्नुभयो ।

असफल पार्दै पर्यटन बर्ष
काठमाडौ । देशको आर्थिक विकासको मेरुदण्डको रुपमा विकास र विस्तार गर्न ल्ाागेको पर्यटनल्ााई पर्यटन बोर्डभित्रका केही परजीवीहरुल्ो निस्तेज पार्ने काम गरिरहेको सम्बद्ध स्रोतले बताएको छ । पर्यटन वर्ष २०११ चल्ािरहेको समयमा पर्यटन वर्षको सचिवाल्ायल्ो चुस्तदुरुस्त कार्य गर्न नसकेकै कारणल्ो पर्यटन प्रबद्र्धन कार्य ल्ाथाल्ािङ्ग बन्न पुगेको स्रोतको दाबी छ । पर्यटन वर्ष सकिनै ल्ााग्दा बीबीसी ल्ागायतका केही अन्तर्राष्ट्रिय साचार माध्यमबाट पर्यटन प्रचार प्रसारसम्बन्धी कार्य गर्ने सम्झौता भएको छ भने राष्ट्रियस्तरमा हुने पर्यटन प्रचार प्रसार र प्रबद्र्धनसम्बन्धी कार्य भने ल्ागभग बन्द भएको स्रोतल्ो बताएको छ । पर्यटन वर्ष २०११ का सदस्यसचिव एवं बोर्डका निर्देशक काशीराज भण्डारी अधिकृत केवी शाहल्ागायतका केही भ्रष्ट कर्मचारीका कारण पर्यटन वर्षको कार्यक्रमहरु औचित्यहीन र निस्तेज बन्न पुगेको स्रोतको दाबी छ । स्रोतका अनुसार पर्यटन वर्षल्ााई आफ्नो कमाउ अभियान बनाएका सदस्यसचिव काशीराज भण्डारी र केवी शाहकै कारण अहिल्ो दिनहुँ जसो सेवाग्राही र कर्मचारीबीच घम्साघम्सी पर्ने गरेको छ । पर्यटन वर्षल्ााई प्रभावकारी ढङ्गल्ो अगाडि बढाउन सदस्यसचिव भण्डारी ल्ागायतको तीनजनाको समिति बनाई पर्यटन प्रबद्र्धन तथा प्रचार प्रसार सम्बन्धी कार्यल्ााई चुस्त र दुरुस्त बनाउने कार्य सदस्यसचिव भण्डारीको एकल्ााैटीे प्रवृत्तिका कारण प्रभावहीन बन्न पुगेको छ । समितिका सदस्यहरु आफू अधिकारविहीन हुन परेको र काशी भण्डारील्ो एकल्ााैटी ढङ्गल्ो आफ्नो क्षेत्राधिकार मिची कार्य गरिरहेको भन्दै पर्यटन सचिव र मन्त्राल्ायसँग समेत गुहार मागिरहेको स्रोतल्ो बताएको छ । उता पर्यटन प्रबद्र्धन र प्रचारसम्बन्धी कार्य ल्ािन पर्यटन बोर्ड पुगेकाहरु भने सदस्यसचिव भण्डारी र केवी शाहको रुखो बचन सुनेर खाल्ाी हात र्फकने गरेका छन्ा भने काम सम्पन्न गरिसकेकाहरु रकम भुक्तानी ल्ािन दैनिक धाइरहेको तर भुक्तानी नपाई भौतारिरहेको सम्बद्ध स्रोतल्ो बताएको छ । यसै विषयल्ााई ल्ािएर सम्बद्ध सेवाग्राहीहरुल्ो सदस्यसचिव भण्डारी अधिकृत केवी शाहल्ागायतका कर्मचारील्ो अनावश्यक झन्झट दिएको र कमिसन मागेको भन्दै हेल्ााे सरकारमा उजुरी गरेको बताएका छन्ा । मैल्ो भुक्तानी ल्ािनुपर्ने रकमको चेकसमेत बनिसकेको सुनेको छु तर सदस्यसचिव भण्डारील्ो हस्ताक्षर नगरिदिएर भुक्तानी पाएको छैन भन्दै एक सेवाग्राही अगाडि भन्छन्ा मभन्दा धेरैपछि काम गर्नेहरुको भुक्तानी भइसकेको छ तर मेरो भने किन हुँदैन यँहा त सदस्यसचिव भण्डारी ल्ागायतका समूहल्ो ब्रह्मल्ाुट नै मच्चाइरहेका छन्ा तर सुनुवाई गर्ने कोही भएन हेल्ााे सरकारमा पनि उजुरी परेको भन्ने सुनेको थिए खोई हप्तौ बित्यो त्यहाबाट पनि कुनै कारवाही भएको थाहा पाइएन के गर्ने होल्ाा भन्दै गुनासो गर्दछन्ा । पर्यटन वर्ष २०११ को कार्य पारदर्शर्ी नभएको भन्दै चौतर्फीरुपमा आवाज उठिरहे पनि सम्बद्ध कुनै पनि निकायको ध्यान पुग्न नसकेकोमा पर्यटन बोर्डभित्रकै कर्मचारीसमेतको गुनासो रहेको एक कर्मचारील्ो बताए । पर्यटन बोर्डका एक कर्मचारीका अनुसार पर्यटन वर्ष २०११ केही कर्मचारील्ााई ब्रह्मल्ाुट गर्ने भन्सार सावित भएको छ । उनीहरुको ल्ाुटल्ो पर्यटन बोर्डको छविल्ााई धमिल्याइसक्यो तर कारवाही गर्ने आँट कुनै पनि निकायल्ो देखाएको छैन किन होल्ाा भन्ने प्रश्न गर्दै उनी अगाडि थप्छन्ा यहाँका केही कर्मचारीहरु कर्मचारी कम राजनीतिज्ञ बढी भएका छन्ा । यसल्ो बोर्डल्ााई कहाँ पुर्याउने हो यसैबीच पर्यटन बोर्डको कार्यकारी प्रमुखको पद रिक्त भएको र उक्त पदपूर्तिको ल्ाागि प्रकि्रया अगाडि बढाइएको छ भने बोर्डमा तीनजना सदस्यहरुको पदावधि समाप्त भएको छ । बोर्डका कार्यकारी प्रमुख र रिक्त बोर्ड सदस्य पूर्तिका ल्ाागि समेत बोर्डका निर्देशक काशीराज भण्डारी र केवी शाह आफ्नो काम कर्तव्य र अधिकार बिस्रेर ल्ाविङमा दौडिरहेको स्रोतल्ो बताएको छ । पर्यटन बोर्डको कार्यकारी प्रमुखमा आफ्नो मानिस ल्याउनुपर्ने भनी दौडिएका केवी शाह र काशीराज भण्डारील्ााई पर्यटनमन्त्री ल्ााेकेन्द्र बिष्ट मगरल्ो कर्मचारी भएर कर्मचारीकै हैसियतमा रहन र बोर्डल्ााई राजनीतिकरण गर्ने दुस्साहस नगर्न भन्दै चेतावनी दिएपछि केही समय चुप ल्ाागेर बसेका थिए । अहिल्ो पर्यटनमन्त्री ल्ााेकेन्द्र बिष्ट मगरल्ो बोर्ड सदस्यल्ागायतका केही कामहरु पर्यटन राज्यमन्त्रील्ो गर्ने गरी अख्तियारी दिएपछि त्यस अख्तियारीको प्रतिल्ािपि ल्ािदै पर्यटन राज्यमन्त्री आफ्नो अनुकूल्ा मानिस भएको र अब बोर्डको सदस्य नियुक्ति आफूल्ो भनेकै मानिसल्ो पाउने भन्दै निर्देशक भण्डारी र अधिकृत शाह मोल्ामोल्ााइमा उत्रिएको स्रोतल्ो बताएको छ । पर्यटन बोर्डल्ााई राजनीतिबाट अल्ाग राखी स्वतन्त्ररुपल्ो कार्य गर्ने संरचना गरी खडा गरिएको संस्था हो तर यस संस्थामा केही भ्रष्ट कर्मचारीका कारण पर्यटन बोर्ड पनि नेपाल वायु निगम जस्तै ल्ाथाल्ािङ्ग र भताभुङ्ग हुने स्थितिमा पुगेको भन्दै यसल्ााई रोक्न सम्बन्धित निकाय बेल्ौमा चनाखो हुनुपर्ने माग बोर्ड सम्बद्ध कर्मचारील्ो राखेका छन्ा ।


खत्रीको निधनप्रति ईएनजेएनद्वारा दुःख व्यक्त
प्रवासी नेपाल्ाी पत्रकार साजाल्ा इएनजेएनद्वारा एक शोक विज्ञप्ति प्रकाशित गरी मोटर दुर्घटनामा परी निधन भएका पत्रकार एवं कारोबार दैनिकका समाचार सम्पादक विजयबाबु खत्रीको निधन प्रति गहिरो दुःख व्यक्त गरेको छ । राजदूतावासको नयाँ धभदकष्तभ साचाल्ानमा नेपाल्ाी राजदूतावास यूएईल्ो एक सूचना जारी गरी दूतावासको नयां ई पत्रिका ९धभदकष्तभ० साचाल्ानमा आएको जनाएको छ । पत्रकार खत्रीको निधनप्रति एनआरएनद्वारा गहिरो दुःख व्यक्त गदै आवासीय नेपाल्ाी संघल्ो यूवा पत्रकार एवं कारोबार दैनिकका समाचार सम्पादक विजयबाबु खत्रीको मोटर दुर्घटनामा परी भएको दुःखद निधनप्रति गहिरो दुःख व्यक्त गर्दै शोक सन्तप्त परिवारप्रति हार्दिक समवेदना प्रकट गरेको छ ।

स्वास्थ्य मन्त्रीद्वारा अस्पताल निरीक्षण
राजविराज । स्वास्थ्य मन्त्री राजेन्द्र महतोल्ो राजविराजस्थित सगरमाथा अाचल्ा अस्पताल्ा जिल्ल्ाा जनस्वास्थ्य कार्याल्ाय र अस्पताल्ा परिसरमा रहेको पोषण पुनःस्थापन केन्द्रको निरीक्षण गरी बिरामीहरुको अवस्था र अस्पताल्ाको भौतिक तथा आर्थिक अवस्थाबारे जानकारी ल्ािए । अस्पताल्ामा चिकित्सकहरुको अभाव रहेका कारण बिरामीको तत्काल्ा उपचार हुन नसक्दा अन्यत्र पठाउनुपर्ने अवस्था रहेको भन्दै चिकित्सकहरुल्ो मन्त्रीसँग गुनासो गरेका थिए ।
अस्पताल्ाका बिरामील्ो दिन प्रतिदिन बिरामीको चाप बढ्दै गए पनि भौतिक पूर्वाधार र स्रोत साधनको कमीका कारण भूईंमा नै उपचार हुने गरेको गुनासो पोखेका थिए ।
सो अवसरमा मन्त्री महतोल्ो नवनिर्मित भवन साचाल्ान र अस्पताल्ामा चिकित्सक थप गरिने आश्वासन दिनुभयो ।
माओवादी शिविर खाल्ाी हुन्न खनाल्ा
काठमाडौं । माओवादी सेनाका डेपुटी कमाण्डर चन्द्रप्रकाश खनाल्ाल्ो बि्रजकोस्र महा निर्देशनाल्ायको संरचना र तह मिल्ाानको टुंगो नल्ाागेसम्म माओवादी सेनाका शिविर खाल्ाी नहुने बताएका छन्ा । जनसंचार अभियानको कार्यक्रममा बोल्दै उनल्ो समायोजन हुने ल्ाडाकुल्ााई नेपाल्ाी सेनाको जिम्मा ल्ागाउने भन्ने कुरा गल्ात भएको बताए । बि्रजकोस्रु तह मिल्ाान नेतृत्वको कुरा राजनीतिक तहमा टुंगो ल्ाागेपछि मात्रै समायोजनमा अगाडि बढ्छ उनल्ो भने । नेपाल्ाी सेनाल्ो जनमुक्ति सेनाल्ााई ताल्ािम नदिने भन्दै खनाल्ाल्ो ६५ प्रतिशत सुरक्षा निकाय र ३५ प्रतिशत जनमुक्ति सेनाबाट आउनेल्ााई एकै ठाउँमा राखेर बि्रजकोस्र गराउने बताए । खनाल्ाल्ो भने सहमतिमा जुन जिम्मेवारी दिने भनिएको छ त्यसमा औद्योगिक सुरक्षाबल्ा र विपद व्यवस्थापनमा नेपाल्ाी सेनाल्ो पनि काम गरेको छैन । अरु ताल्ािम त जनसेनाल्ो पनि ल्ािइसकेका छन्ा । त्यसैल्ो अब महानिर्देशनालयल्ो गर्ने कामको प्रकृति अनुसार सबैल्ो बि्रजकोस्र गर्नुपर्छ । उनले महानिर्देशनाल्ायको नेतृत्वमा पनि सहमति नभएको दाबी गरे । स्वेच्छिक अवकाशमा जान चाहनेका ल्ाागि पनि अझै तीन महिना समय लाग्ने र समायोजनमै जाने हो भने पनि अझै ५ महिना ल्ााग्ने जानकारी दिए । मंसिर मसान्तसम्म स्वेच्छिक अवकाशमा जानेहरुल्ााई विदाई गर्न सकिदैन । धेरै काम गर्नु छ । अहिल्ो झै सहज तरिकाल्ो काम अगाडि बढ्यो भने समायोजनको काम सुरु गर्न ५ महिना ल्ााग्ने उनको धारणा रहेको छ ।

भष्टचारमा कृतीमान नेपाल
काठमाडौं । अन्तर्राष्ट्रिय संस्था ट्रान्सपरेन्सी इन्टरनेसनल्ाल्ो बस्रेनि सार्वजनिक गर्ने भ्रष्टाचार सूचांकमा हाम्रो मुल्ाुक यस वर्ष झन्ा कमजोर अवस्थामा देखिनु चिन्ताजनक छ । ट्रान्सपरेन्सील्ो सर्वेक्षण गरेका १ सय ८३ मुल्ाुकमध्ये नेपाल्ा १ सय ५४ औं स्थानमा परेको छ । यसको अर्थ हो नेपाल्ा विश्वका सर्वाधिक भ्रष्ट २९ देशहरुमध्येमा पर्छ । सार्क राष्ट्रहरुमा हामी अफगानिस्तानभन्दा मात्रै अगाडि देखिएका छौं । ट्रान्सपरेन्सील्ो विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरुको सुशासन र भ्रष्टाचारसम्बन्धी सर्वेक्षण नतिजामा आधारित भएर यो सूचांक तयार पार्छ । त्यसअनुसार गत वर्ष नेपाल्ा १ सय ४६ औं स्थानमा थियो यसपाल्ाि त्यसभन्दा नराम्रो अवस्था देखिनुल्ो हामीकहाँ भ्रष्टाचार प्रवृत्तिकै रुपमा मौल्ााउँदै गएको संकेत मिल्छ । राजनीतिक संक्रमणका बेल्ाा भ्रष्टाचार नियन्त्रणल्ााई राज्यले प्राथमिकता नदिँदा यस्तो स्थिति आएको हो । विगत एक वर्षको अवधिमा सरकारल्ो सुशासनल्ााई आफ्नो प्राथमिकतामा राखेको संकेतस्वरुप दुइटा कामचािहं गरेको थियो सम्पत्ति शुद्धीकरण विभागको स्थापना र भ्रष्टाचारविरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय अभिसन्धिको अनुमोदन । तर त्यसअनुरुप भ्रष्टाचार नियन्त्रणको व्यावहारिक प्रयास भएन । फल्ास्वरुप भ्रष्ट मुल्ाुकहरुको सूचीमा नेपाल्ा अरुमाथि उक्ल्ाियो । यस्तो हुनुका पछाडि कतिपय नीतिगत कारण एवं सरकारी संयन्त्रका कमीकमजोरी पनि होल्ाान्ा

राजधानीमै बर्ड फ्ल्ाु

राजधानीमै बर्ड फ्ल्ाु

काठमाडौं । राजधानीका हाँस तथा कुखुरामा एभियन एन्फ्ल्ाुएन्जा अर्थात्ा बर्ड फ्ल्ाुको किटाणु भेटिएको छ । सरकारल्ो नेपाल्ाल्ााई ुबर्ड फ्ल्ाु मुक्त राष्ट्र’ घोषणा गरेको पाँच महिना नबित्दै काठमाडौं र भक्तपुरको सिमानामा पर्ने जडिबुटी क्षेत्रको सुकुम्बासी बस्तीका हाँस तथा कुखुरामा बर्ड फ्ल्ाुको किटाणु भएको पुष्टी भएको हो । चन्द्रबहादुर तामाङको फार्ममा रहेको हाँस तथा कुखुरामा बर्ड फ्ल्ाुको किटाणु भेटिएको स्वास्थ्य विभागल्ो जनाएको छ । गत कात्तिक २३ र २४ गते कुखुरा तथा हाँस मरेपछि नमुना परीक्षणका ल्ाागि टेकुको प्रयोगशाल्ाामा पठाइएको थियो । परीक्षणमा एच ५ भेटिएपछि बेल्ाायतको भेटनरी ल्याब एजेन्सी वेभ बि्रजमा पठाइएको नमुनामा बर्ड फ्ल्ाुको पुष्टी गरेको हो ।एन्फ्ल्ाुएन्जा नियन्त्रण महाशाखाको टोल्ाी र एनिमल्ा रेपिट टोल्ाील्ो संयुक्त रुपमा मनोहरा वस्तीभित्रका सबै कुखुरा तथा हाँस विषादीको माध्यमबाट मारेर खाडल्ामा पुरेको छ । मनोहरा वस्तीमा करिब १३ कुखुरा र २०० हाँस नष्ट गरिएको वरिष्ठ पशु चिकित्सक तथा नियन्त्रण टोल्ाीका इन्चार्ज डा नारायणप्रसाद घिमिरेल्ो जानकारी दिए ।
बर्ड फ्ल्ाुका ल्ाक्षण
बर्ड फ्ल्ाु संक्रमित पंक्षीहरु दस दिनपछि मर्न थाल्छन्। यस्ता पंक्षीको सम्पर्कमा आएका मानिसमा सुरुमा ज्वरो आउने टाउको दुख्ने रुघा ल्ाागेजस्तो हुने तर नाकबाट सिगान नबग्ने र सास फेर्न गाह्रो हुने ल्ाक्षण देखिन्छ।
कसरी बच्ने
ड्डरोगग्रस्त पंक्षीबाट जोगिनु नै उत्तम उपाय हो ।
ड्डकुखुरा ल्ागायत पंक्षीको सम्पर्कमा आउँदा सावधानी अपनाउने ।
ड्डघरपाल्ाुवा पशुमा ल्ाक्षण देखिए तुरुन्त पशु स्वास्थ्य कार्यल्ायमा खबर गर्ने ।
ड्डसंक्रमित कुखुरका अन्डा र मासु नखाने दाना र सुल्ाी नछुने ।
ड्डकुखुरा ल्ागायत पंक्षीहरुको खोरमा काम गर्दा माक्स र पाजा ल्ागाउने ।


युनाईट दी युनीयनको सहयोग गोर्खा आन्दोल्ानल्ााई

ब्राईटन । बेल्ाायती समकक्षी सरह समान पेन्सन ल्ागायतका माग गर्दै हस्ताक्षर अभियानमा जुटेको युनाइटेड बि्रटिश गोर्खा भूतपूर्व सैनिक संघ युविजीइए ल्ााई बेल्ाायतस्थित ुयुनाइट दी युनीयनल्ो साथ दिने भएको छ । करीब १७ ल्ााख बढि सदस्य भएको ुयुनाइट दी युनीयन’ बेल्ाायती ुसिभिल्ाियन’ कर्मचारीहको दोश्रो ठुल्ााे संगठन हो । युनीयनल्ो भावी कार्यदिशाका बारेमा छल्ाफल्ा गर्न आयोजना गरेको वाषिर्क पत्रकार सम्मेल्ानमा युविजीइएल्ााई आमन्त्रण गरेको थियो । ब्राइटनस्थित होटल्ा हिल्टनमा आयोजित पत्रकार सम्मेल्ानमा बोल्दै युविजीइएका महासचिव दिपक मास्केल्ो बेल्ाायती सरकारको विभेदकारी नीतिका विरोधमा आफुहरु हस्ताक्षर अभियानमा जुटेको बताए । गोर्खाल्ाीहरुका जायज मागल्ााई बेल्ाायती सरकारल्ो सम्बोधन नगरेको गुनासो गर्दै मास्केल्ो सरकारको ध्यनाकर्षण गराउन पनि युनीयनको साथ आवश्यक भएको औंल्याए । मास्केल्ो गोर्खा सैनीकल्ााई क्षतिपुर्ति सहित समान पेन्सन विधवाहरुको अधिकार ल्ागायत आधा दर्जन बढि मागहरु रहेको जानकारी दिएका थिए ।
सम्मेल्ानपछि सहभागि गोर्खाहल्ााई आश्वस्त पार्दै ुयुनाइट दी युनीयन’का राष्ट्रिय संयोजक माइक म्याक्काट्र्नील्ो युविजीइएल्ो साचाल्ान गरेको हस्ताक्षर अभियानल्ााई आफुल्ो सक्दो सहयोग गर्ने वचन दिए ।
विभिन्न्ा आन्दोल्ानमा सहभागि भई सेवा र्पुयाएबापत प्राप्त मेडल्ा तथा गोर्खा ह्याटमा सजिएका गोर्खाल्ाी योद्धाहरुल्ााई युनियनल्ो भव्य स्वागत गरेको थियो । गोर्खाल्ाीहरुको सम्मानमा उनीहरुल्ो एक मिनेट सम्म उठेर ताल्ाी बजाई स्वागत गरेका थिए । एक हप्तासम्म चल्ने सम्मेल्ानमा बेल्ाायत अमेरीका क्यानडा अष्ट्रेल्ाीया क्युबा भेनेजुयल्ाा ल्ागायत देशका प्रतिनिधि बेल्ाायती गृह मन्त्राल्ाय तथा सरकारी क्षेत्रमा कि्रयाशिल्ा ट्रेड युनीयन तथा विभिन्न मानवअधिकारवादी संस्थाहरुको सहभागिता रहेको थियो । सम्मेल्ानमा युविजीइएका अध्यक्ष प्रेम राई संयोजक ज्ञानराज राई महासचिव मास्के कोषाध्यक्ष मान बहादुर थापा धन घल्ो रामकृष्ण राई कृष्ण हाम्बे सनमायां गुरुङ ल्ागायत करीब दुई दर्जनबढि सहभागि भएका थिए । गोर्खाल्ाीका माग सम्बोधन गराउन एकल्ााख बढि हस्ताक्षर संकल्ान गराई बेल्ाायती संसदमा बहस चल्ााउने उदेश्यका साथ गोर्खा आन्दोल्ानको एक घटक हस्ताक्षर अभियानका ल्ाागेको हो । अहिल्ोसम्म भौतिक तथा अनल्ााईन गरी करीब ७५ हजार हस्ताक्षर संकल्ान भइसकेको युविजीइएल्ो जनाएको छ ।

प्राधिकरणल्ााई अख्तियारको चेतावनी

काठमाडौं । अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगल्ो नेपाल्ा विद्युत प्राधिकरणमा दीर्घकाल्ाीन असर पर्ने गरी नियुक्ती सरुवा बढुवा र सामान खरिद नगर्न निर्देशन दिएको छ। अख्तियारल्ो प्राधिकरणभित्र यस्ता निर्णय भएको भए तत्काल्ा कार्यान्वयन नगर्न समेत निर्देशन दिएको छ । प्राधिकरणका अध्यक्ष एवं उर्जा मन्त्राल्ायका सचिवल्ााई यस्तो निर्देशन दिँदै आयोगल्ो पत्राचार गर्ने निर्णय गरेको हो । प्राधिकरणका निमित्त कार्यकारी निर्देशकबाट अनावश्यक सामान खरिद गर्न ल्ाागेको तथा आर्थिक चल्ाखेल्ा गरी कर्मचारी सरुवा गर्न ल्ाागेको उजुरी आयोगमा परेको थियो । उजुरीउपर भएको छल्ाफल्ाल्ो संचाल्ाक समितिको स्विकृतिविना खरिद भएका सामानको भुक्तानी दिन रोक ल्ागाउन समेत उर्जा मन्त्रील्ााई पत्राचार गर्ने ठहर गरेको हो । साथै प्राधिकरणको कार्यकारी निर्देशक छनोट खुल्ाा प्रतिस्पर्धाबाट गर्ने काम अगाडि बढाउन समेत उर्जा मन्त्रील्ााई निर्देशन दिएको छ ।


एमाल्ोल्ो अदाल्ातको फैसल्ााको विरोध
काठमाडौं । नेकपा एमाल्ोका अध्यक्ष झल्ानाथ खनाल्ाल्ो सर्वाेच्च अदाल्ातल्ो गरेको संविधान सभाको म्याद ६ महिनाभन्दा बढी समय थप्न नमिल्ने आश्रयको फैसल्ााको संसदभित्र विरोध गर्नुपर्ने बताएका छन्। । एमाल्ो संसदीय दल्ाको बैठकमा अध्यक्ष खनाल्ाल्ो आफ्ना दल्ाका सभासद्हरु समक्ष यस्तो धारणा राखेका हुन्। भदौ १२ ९२०५२०को फैसल्ाा हुँदा सडकमै विरोध गरेका थियौ ं। त्यसबेल्ाा पनि पार्टील्ो औपचारिक निर्णय गरेर विरोध गरेको थिएन ुत्यसबेल्ाा स्वतस्फुर्त जनता सडकमा उत्रिएका थिए। यसपटक भने त्यस्तो छैन तर प्रभावकारिताको हिसाबल्ो यसपटकको फैसल्ाा पनि त्योभन्दा कम राजनीतिक छैन । उनल्ो संसदभित्र गम्भीररुपमा उठाउने भए पनि बाहिर कसरी विरोध गर्ने भन्नेबारे विचार गर्न सभासद्हरुल्ााई आग्रह गरे । जनताल्ो निर्वाचित गरेको संसद् सार्वभौम हो । त्यसल्ााई अरुल्ो प्रशिक्षण गर्नु पर्दैनउनल्ो भनेसर्वोच्चको फैसल्ााको सम्मान र सिरोधार्य गर्छाै ं। तर संविधान संविधान सभाल्ो नै ल्ोख्छ । जेठ १४ सम्म संविधान निर्माण कार्य सम्पन्न भयो तर जारी गर्न भ्याएन भने त्यसबेल्ाा कि जनमत संग्रहमा जाने अथवा के निर्णय गर्ने भन्नेबारे त्यहीबेल्ाा निर्णय गर्ने बताए । संविधान सभाल्ो आफ्नो कार्यविधि आफैँ तय गरेर काम गर्ने हुनाल्ो यस्तो हस्तक्षेप नसहने पनि उनल्ो बताए । दल्ाको बैठकमा सभासद्हरु कृष्णप्रसाद सापकोटा वीरेन्द्रबहादुर श्रेष्ठ सपना मल्ल्ा प्रधान उषाकल्ाा राई ल्ागायतल्ो सर्वाेच्च अदाल्ातल्ो राजनीतिक विषयमा प्रवेश गरी आफ्नो निर्णय सुनाएकाल्ो त्यसल्ााई पार्टील्ो कसरी हेर्ने भन्नेबारे प्रश्न उठाएका थिए । फैसल्ााको विरोध गर्नुपर्ने धारणा बताए । आफ्ना दल्ाका सभासद्हरुल्ााई संसद्को बैठकमा अनिवार्य उपस्थित भई प्रस्तुत गरिने अन्तरिम संविधानको ११ औं संसोधन विधेयकको पक्षमा मतदान गर्न ह्विप जारी गरेको मुख्य सचेतक भीम आचार्यल्ो बैठकमा बताए । संविधान सभाको म्याद ६ महिना थपेर ०६९ जेठ १४ सम्म र्पुयाएको छ ।


ल्ोखाले चासो राखो निगममा
काठमाडौँ । व्यवस्थापिका संसदअन्तर्गतको सार्वजनिक ल्ोखा समितिल्ो नेपाल्ा वायुसेवा निगममा भएको आर्थिक अपारदर्शीताका सम्बन्धमा छल्ाफल्ा गर्न सम्बद्ध पक्षल्ााई बोल्ााएको स्रोतले बतायो । ल्ोखाल्ो पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्राल्ायका सचिव र नेपाल्ा वायुसेवा निगमका महाप्रबन्धकल्ााई निगम साचाल्ानका क्रममा भएको आर्थिक अनियमितताबारे सोधपुछका ल्ाागि बोल्ााएको हो । िसंहदरबारस्थित कार्याल्ायमा जारी समितिको बैठकमा सभासदहरुल्ो निगममा भएको भ्रष्टारचारबारे सम्वद्ध अधिकारीसँग जानकारी ल्ािइरहेको सभापति रामकृष्ण यादवल्ो जानकारी दिनुभयो । वायुसेवा निगम आन्तरिक व्यवस्थापनका कारण धारासायी बन्दै गएको छ । निगमसँग हाल्ा रहेका दुईवटा मात्र राष्ट्रिय ध्वजाबाहक विमानका कहिल्ो गियर बक्स त कहिल्ो पाङ्ग्रा नै गायव हुने गरेको छ । यसल्ो अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमै नेपाल्ाबारे नकारात्मक सन्देश जानुका साथै पर्यटन प्रवद्र्धनमा समेत व्यवधान उत्पन्न भएको छ ।

कि्रश्चियनका नाममा सुब्बाको लुट

कि्रश्चियनका नाममा सुब्बाको लुट
काठमाडौं । नॆपालमा बिभिन्न धर्म गुरुहरुले आफ्नो गति छाड्दा धर्मकै बद्नाम हुँदै आएको छ । कतिपय धर्म गुरुले धर्मको प्रचारका नाममा आफ्नो भुँडी भर्ने काम गरेका छन भने कतिपयले त बिभिन्न प्रकारका अनैतिक सम्बन्ध राजनीतिक प्रशासनको दुरुपयोग गर्ने गरेको पाईएको छ । पछिल्लो पटक कि्रश्चियन धर्मका धर्मगुरु ओमप्रकाश सुब्बाले त लुटै मच्चाएका छन । कहिले एक युवतीसँग अनैतिक सम्बन्धका कारण चर्चामा आएका थिए भने कहिले आफुले प्रयोग गर्दै आएको नागरिकताका कारण उनी चर्चामा आएका थिए तर यतिबेला भने उनले बिभिन्न देशहरुबाट धर्म प्रचारका नाममा डलर भित्र्याएर एकलौटी रकम जोडेपछि थप विवादमा परेका हुन । नेपालजस्तो गरीब मुलुकमा नेपालीहरुको टाउका गनेर धर्मलाई प्रचार गर्ने भन्दै ठूलो रकम भित्र्याएपनि प्राय रकम आफ्नो मोज मस्ती आलिसान गाडी महलमा प्रयोग गर्ने गरेको पाईएको छ । निजी स्वार्थमा प्रयोग गरिएको डलरले गगनचुम्बी महल बाहेक बिदेशमा छोरी पढाउने र बिभिन्न युवतीहरुलाई सम्पत्ति जोडिदिने गरेका छन । दार्जिलिङबाट आएका प्रवासी मुलका ओम प्रकाश सुब्बा लाजुङबाट लिएको नक्कली नागरिकता र नेपाली केटीसँग सम्बन्धका आधारमा गरिएको बैवाहिक नाटकलाई देखेर कि्रश्चियन समुदायभित्र जिब्रो टोक्नेहरु हजारौंको संख्यामा छन । आफुलाई ठूलो कि्रश्चियन गुरु भन्दै बिदेशी डलरमा नेशनल चर्चेज फिलोसेफ नेपाल संस्थामा हाकिम बनेर बसेका छन भने क्याम्पस क्रुसेट फर क्राईस्टका राष्ट्रिय निर्देशक समेत रहेका यी सुब्बाले बिदेशबाट समाजसेवा कि्रश्चियन धर्म प्रचार भन्दै अथाह डलर भित्र्याएका छन । यस्ता कि्रश्चियन धर्म गुरुमाथि नेपाल सरकारले समयमै ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ । कि्रश्चियनहरुबीच नै द्धन्द्ध श्रृजना गर्न खोज्ने द्धैध चरित्र भएका सुब्बा जस्तालाई समयमै कानूनी
दायरामा नल्याउने हो भने बिकराल स्थिती नआउला भन्न सकिदैन । सेवा र प्रचार भन्दै डलर भित्र्याउँदै निकटकालाई र मोजमस्तीमा प्रयोग गरी ब्यक्तिगत भोग विलास गर्ने जस्ता अपराधिक चरित्रका ब्यक्तिहरुमाथि समयमै गहिरो निगरानी
राख्न जरुरी छ ।





संविधानसभाको म्याद ६ महिना थप

काठमाडौं । संविधानसभाको म्याद फेरि छ महिना थपिएको छ । संविधानसभाको म्याद ६ महिना थप गर्न सरकारल्ो ल्याएको अन्तरिम संविधानको ११ औं संशोधन विधेयक मंगल्ाबार बसेको संसदको बैठकल्ो दुई तिहाई बहुमतल्ो पारित गरेको हो । संसदमा भएको मतदानमा म्याद थपको पक्षमा ५०४ र विपक्षीमा ३ मत परेको थियो । बैठकमा ५०८ जना सभासदको उपस्थिति थियो । अब संविधानसभाको म्याद २०६९ साल्ा जेठ १४ गते सम्म भएको छ । २ वर्षका ल्ाागि गठन भएको संविधानसभाको म्याद तीन पटकमा गरि १ वर्ष छ महिना थप गरिएको छ । पछिल्ल्ााे पटक सर्वाेच्च अदाल्ातल्ो समेत संविधानसभाको म्याद बढीमा ६ महिना नबढ्ने गरी थप्न आदेश ल्ािएको छ । साथै अब थपिने समयमा पनि संविधान निर्माण हुन नसके जनमत संग्रह पुनः संविधानसभाको निर्वाचन ल्ागायतका विकल्पमा जान पनि भनेको छ ।

धम्क्याउन थालेपछि उनी अहिले पसलै बेचेर माइतीमा

७३टज्ञछण्द्धस भीम गौतम
काभ्रेको होक्से गाविसका एक पुरुष हालै रोजगारीका लागि इराक गए । उनकी श्रीमतीकॊ पाँचखालको जिरो किलोमा पसल थियो । श्रीमान् वैदेशिक रोजगारमा गएको थाहा पाएपछि केही आवारा केटाले उनलाई मानसिक तनाव दिन थाले । ५० हजार रुपैयाँ नदिए अन्य केटासँग लागेको भनेर सामाजिक रुपमा बेइज्जत गरिदिन्छौँ इज्जत लुटिदिन्छौँ भन्दै राति पसलमा आएर धम्क्याउन थालेपछि उनी अहिले पसलै बेचेर माइतीमा बसिरहेकी छिन् ।
यस्तै काभ्रेकै फूलबारी गाविसकी एक महिलाका श्रीमान् वैदेशिक रोजगारको सिलसिलामा कुवेतमा छन् । हालै उनी आफ्नै नाता पर्ने फुपूको घरमा गइन् र फर्कंदा साँझ परेपछि फुपूका छोरालाई साथ लिएर घर फर्किन् । रात परेकोले फुपूका छोरा पनि भिन्न बसेकी उनकै घरमा बसे । भोलिपल्ट उनका ससुरालगायत आफ्नै परिवारका व्यक्तिले फुपूको छोरासँग लागेको भन्दै जबर्जस्ती उनैलाई जिम्मा लगाइदिए । ती महिला र फुपूका छोराले त्यसको प्रतिवाद गरे तर लोग्ने वैदेशिक रोजगारमा भएकाले पक्कै यो महिलाको नियत ठीक छैन भन्दै जबर्जस्ती भिडाएका थिए । आफ्नै परिवारका मान्छेले जबर्जस्ती गरे पनि दुवैले स्वीकार गरेनन् । पछि महिलाका क्षेत्रमा कार्यरत अभियानकर्ताहरु गाउँ पुगेर बल्लबल्ल ती महिलालाई घरमै बस्ने वातावरण बनाइदिए ।
काभ्रे साँगा गाविसको एक महिलाको अवस्था पनि उस्तै छ । उनका श्रीमान् अमेरिकामा छन् । एकपटक गाउँकै कसैसँग बोलेको आरोपमा उनकै परिवारले त्यही पुरुषसँग सम्बन्ध भएको आरोप लगायो । यस विषयमा प्रहरीमा उजुरी नै पर् यो जसले आरोप लगाएकी थिइन् उनले जिल्ला प्रहरी कार्यालय काभ्रेको महिला सेलमा आफूले लगाएको आरोपको पुष्टि गर्न सकिनन् । तर परिवारले आरोप लगाउन भने छोडेन । अहिले उनी बल्लबल्ल प्रहरीको रोहवरमा भएको छलफलपछि घरमा बसेकी छिन् तर व्यवहार राम्रो पाउन सकेकी छैनन् ।
काभ्रेको डाँडापारिस्थित गोकुलेकी एक महिलाका श्रीमान् पनि रोजगारको सिलसिलामा विदेशमा थिए । गाउँकै सेतीदेवी प्राविका शिक्षक नारायण पुलामीले छुट्टै बस्ने उनलाई दैनिक रुपमा रक्सी सेवन गरेर मानसिक तनाव दिन थाले । अन्ततः उनी ती शिक्षकसँग अवैध सम्बन्ध राख्न बाध्य भइन् । उनका श्रीमान् वैदेशिक रोजगारमा गएर फर्केको ११औँ दिनको दिन उनले बच्चा जन्माइन् । यो मुद्दा जिल्ला प्रहरी कार्यालयसम्म आइपुग्यो । उनका श्रीमान्ले छोडिहाले उनीसँग अवैध सम्बन्ध राख्ने पुलामी पनि गत वैशाखदेखि फरार छन् । २० दिन धुलिखेलस्थित सेफ हाउसमा बसेकी उनलाई अहिले साथी संस्थाले सहारा दिइरहेको छ ।
यस्तै बैतडीकी एक महिलाका श्रीमान् रोजगारको सिलसिलामा विदेशमा रहँदा ती महिलालाई ससुरा र देवरले पटक-पटक बलात्कार गरे । आफ्ना श्रीमान् र माइतीलाई बलात्कार गरेको बताउने भनेपछि ससुरा र देवर मिलेर उनको हत्या गरे र भैंसीगोठमुनि पुरे । पछि माइतीको उजुरीको आधारमा ससुरा र देवर जेल परे । ससुरा त जेलबाट देवरलाई मात्र दोष देखाउँदै छुटेका छन् तर देवर भने अझै जेलमै छन् ।
यी माथिका केही प्रतिनिधि उदाहरण मात्रै हुन् । श्रीमान् वैदेशिक रोजगारमा गएका केही महिलामा आएको विचलनको जोडतोडका साथ प्रचार भए पनि वैदेशिक रोजगारीका लागि श्रीमान् विदेश जाँदा तिनका श्रीमतीले आफन्त र समाजबाट भोग्नुपरेका मानसिक तनावका घटनाहरु भने बाहिर आउन सकेका छैनन् । यस्ता घटना कमै मात्र सार्वजनिक हुने गरेका छन् । समाजमा पछिल्लो समयमा रोजगारीको सिलसिलामा श्रीमान् वैदेशिक रोजगारीमा रहेका महिलाले चौतर्फी मानसिक तनाव झेल्नुपर्ने बाध्यता छ । घरपरिवारदेखि समाजसम्मले नकारात्मक रुपमा हेर्ने गरेका छन् । विशेषगरी यस्ता महिलाले आफन्तजनबाट घर निकालादेखि बलात्कारसम्मको पीडा खप्नुपरेका उदाहरण छन् । ुश्रीमान् विदेश गएको भनेपछि परिवारबाहिरका पुरुषले साह्रै नराम्रो दृष्टिकोणले हेर्दारहेछन् घरभित्रका आफन्त पनि साह्रै शङ्कालु हुने रहेछन् श्रीमान् नभएपछि एक्लो महसुस हुने रहेछु एक पीडित महिलाले गुनासो पोखिन् ुकसैसँग बोल्यो भने पनि घर-परिवारले साह्रै तनाव दिन्छन् बाहिरका केटाहरु पनि फकाउने धम्क्याउनेसमेत काम गर्छन् ।ु उनका अनुसार परिवारबाटै तनाव दिएपछि कहिले त मन बुझाउन र आफ्नो बह पोख्न बाहिरको मान्छेको सहारा लिँदा झनै फस्ने अवस्था आउने रहेछ । उनी भन्छिन् ुबिनाकारण हरेक कुरामा बिनाप्रमाण बिनाआधार आरोप लगाएपछि साह्रै पीडा हुने रहेछ कतिपयको त हामीजस्तै वैदेशिक रोजगारमा जानेका श्रीमती बाध्य भई अरुसँग जानुपर्ने परिस्थिति पनि परिवारकै सदस्यले बनाइदिने रहेछन् ।ु अर्की एक पीडित महिला उनकै अनुरोधमा नाम उल्लेख नगरिएको ले भनिन् ुछोराले विदेशबाट कमाएको पैसा आफैंले राख्नका लागि पनि कतिपय सासू-ससुराले नियतवश गलत व्यवहार गरेर हतोत्साहित बनाउन खोज्ने रहेछन् ।ु
पछिल्लो समयमा श्रीमान् वैदेशिक रोजगारीमा भएका कारण महिला समस्यामा परेका घटना प्रहरीसम्म पनि पुग्ने गरेका छन् । जिल्ला प्रहरी कार्यालय काभ्रेकी महिला सेल प्रमुख कल्पना सापकोटाका अनुसार गत वर्ष प्रहरीमा दर्ता भएका ७२ घरेलु िहंसाका घटनामध्ये ३० वटा वैदेशिक रोजगारीसँग सम्बन्धित छन् । हालसम्म जिल्ला प्रहरी कार्यालय काभ्रेमा आएका ३३ मुद्दामध्ये ५० प्रतिशतजति त रोजगारीको कारण आएका समस्या छन् । ुकतिपय मुद्दा महिलाका कारण उब्जिएका समस्यामा केन्द्रित छन् कतिचाहिँ श्रीमान् विदेशिएपछि घर-परिवारबाट हुने अपहेलना गाउँका र घरकै पुरुषले गर्ने दुव्र्यवहारलगायतका छन्ु सापकोटा भन्छिन् ।
अशिक्षा जनचेतनाको कमी महिलाप्रति पुरुषको गलत दृष्टिकोण आदिको कारण पछिल्लो समयमा महिलामाथि हुने िहंसाका घटना बढेको यस क्षेत्रमा सकि्रय अभियानकर्ता बताउँछन् । तामाङ महिला घेदुङले काभ्रेमा साचालन गरेको मानव बेचविखनविरुद्धको कार्यक्रमकी सहजकर्ता गंगा दोङ भन्छिन् ुअशिक्षा अज्ञानता परिवारको दबाब र समाजको डरको कारण धेरै महिलाले समस्या भोगिरहेका छन् । महिला बोल्न डराउँछन् कुनै आरोप लगाएपछि रोईमात्र रहन्छन् समाजमा जान्ने-बुझ्नेहरु पनि कसैलाई नचिढ्याउने नाममा मौन बसिदिन्छन् ।ु प्रहरीको अनुसन्धान केवल डाक्टरको एकपछि अर्को बिरामीको जाँच परीक्षण गरिएकोजस्तो मात्र भएको उनको आरोप छ । ुप्रहरीका अनुसन्धान पनि महिलामैत्री हुनुपर्छ मनोवैज्ञानिक तरिकाले गहिराइसम्म पुगेर अनुसन्धान गरे पो न्याय दिन सकिन्छ खालि मिलाउने र सहमतिको प्रयास मात्र प्रहरीले गर्छु उनी भन्छिन् ।
उनको तर्कसँग काभ्रे बार इकाइकै पूर्वअध्यक्ष एवम् जनअधिकार संरक्षण माचद्वारा काभ्रेमा साचालित जनचेतना अभिमुखीकरण कार्यक्रम संयोजक कृष्णप्यारी नकर्मी पनि सहमत छिन् । अाचल प्रहरी प्रमुख पशुपति उपाध्यायले भने पीडितले तुरुन्तै न्याय र सेवा पाउनेगरी पीडितमैत्री वातावरणमा काम गर्न प्रहरीका सबै निकायलाई निर्देशन दिइएको बताए । ुकुनै पनि पीडितले तुरुन्तै र साँच्चै न्याय पाउन् भनेर पीडितमैत्री सेवा दिनका लागि निर्देशन दिएको छुु उनले भने । नकर्मी भन्छिन् ुप्रहरीले सकेसम्म मिलाउने नत्र अदालत पठाउने काम मात्र गरिरहेको छ सरकारले मनोसामाजिक परामर्श तालिम अनिवार्य रुपमा प्रहरीलाई दिएर उनीहरुलाई मनोसामाजिक परामर्शको आधारमा अनुसन्धान गर्न सहयोग पुर् याउनुपर्छ ।ु वैदेशिक रोजगारीका कारण पछिल्लो समयमा जिल्ला अदालतमा सम्बन्धविच्छेदका घटना बढ्दै गएको पनि उनले बताइन् ।
विदेश जानुअघि श्रीमान्-श्रीमती र परिवारका सदस्यबीच कुनै छलफल नै नगर्ने प्रवृत्ति पनि महिला पीडित हुनुको एउटा कारण हो । विदेश जानुअघि श्रीमान् श्रीमती परिवारका सदस्य राखेर छलफल गर्ने र सबै कुरामा स्पष्ट हुने हो भने यस्ता समस्या कम आउन सक्छन् । वैदेशिक रोजगारमा जाने श्रीमतीहरुले तनाव भोग्नु नपरोस् र विदेशिएकाहरुले घरपरिवारलाई राम्रोसँग हेर्ने वातावरण बनोस् भनेर आफूहरुले जनचेतनामूलक कार्यक्रम काभ्रेका गाउँहरुमा गर्न लागेको कुरा तामाङ घेदुङकी सहजकर्ता गंगा दोङले बताइन् । जिम्मेवार परिवार बुहारीमाथि राम्रो व्यवहार र श्रीमान्को अनुपस्थितिमा परिवारले राम्रो व्यवहार दिन सके कोही महिलाले तनाव भोग्नु नपर्ने र महिला ुबिगि्रएकोु देख्नुपर्ने अवस्थाको अन्त्य हुने उनको भनाइ छ ।
साभार संचारिका फिचर सेवाभीम काभे्रका पत्रकार हुन् ।

आयात÷निर्यात फर्महरु मापदण्ड विपरित सामान्य व्यापारीको फर्म अयोग्य ः विभाग

आयात÷निर्यात फर्महरु मापदण्ड विपरित
सामान्य व्यापारीको फर्म अयोग्य ः विभाग
काठमाडौ । नेपालबाट बैदेशिक बजारमा नेपाली सामान निर्यात गर्ने र बैदेशिक वजारबाट नेपालतर्फ सामान आयात गर्ने अधिकाशं फर्महरु अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड विपरित भएको भन्सार विभागको अनुसन्धानबाट खुल्न आएको छ । विभागले गत साउनको दोस्रो साताबाट अनुसन्धान सुरु गरेको सो विषयमा बढीमात्रामा नेपालको उत्तरी नाकाबाट सामान आयात÷निर्यात गर्ने व्यापारिक फर्महरु अबैधानीक भएको निर्णय विभागको रहेको छ । यसरी अबैधरुपमा नेपालतर्फ बढीमात्रामा सामान आयात गर्ने सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको तातोपानी भन्सार कार्यलय र रसुवा भन्सार नाकाबाट कारोबार गर्ने गरेको सेमत खुल्न आएको छ । भन्सार कर्मचारीलाई केही रकम दिएर अबैध सामान ओसार प्रसार गर्ने र अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड अनुसार नभएको भन्दै एसकेजे इन्टरनेशनल विजनेश प्रालिकान्तिपुर विजनेश ग्रुप गोसाईकुण्ड इन्टरनेशनल विजनेश प्रालिसिन्धु इन्टरनेशनल विजनेश प्रालि जुगल इन्टरनेशनल प्राईजेज जीएन इन्टरन प्राइजेज र अरनीको गु्रप अग्रपंक्तीमा रहेका छन् । यसरी अन्तराष्ट्रिय मापदण्ड विपरित भन्सार कारोबार गर्नेमा सिन्धुपाल्चो उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष राजेन्द्रकुमार श्रेष्ठनेपाल उद्येाग वाणिज्य महासंघका केन्द्रीय सदस्य विष्णुबहादुर खत्रीहिमालय सिमापार वाणिज्य संघका निवर्तमान अध्यक्ष दुर्गाबहादुर श्रेष्ठरोशनबहादुर थापा नविन थापा गणेश भन्डारी सुमन खत्री गोपाल श्रेष्ठ निमफुाजो शेर्पा र निकण्ठ चौलागाईको फर्महरु रहेको विभागले अनुमान गरेको छ । नेपालबाट विभिन्न बैदेशिक मुलुकमा सामान आयात÷निर्यातकर्ताहरु अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड अनुरुप नभएको भन्दै गत साउन महिनादेखि सो फर्महरुलाई कटौती गर्ने कार्यमा भन्सार विभाग असफल भएको छ । विभागले मुलुकभरका भन्सार नाकाबाट विभिन्न सामानको आयाय÷निर्यात गर्ने अधिकाशं आयात÷नियातकर्ताहरु अन्तराष्ट्रिय मापदण्ड अनुरुप अयोग्य रहेको भन्दै सो मापदण्ड अनुरुप नभएका आयात÷निर्यातकताहरुको फर्मलाई रद्ध गरिने भनिएता पनि ५ महिना वितिसक्दा समेत सो विषयमा कुनै कारवाही अगाडी बढ्न सकेको छैन । देशभरका मुख्य भन्सार कार्यालयमा कार्यरत प्रमुख भन्सार अधिकृतहरुले चाहिने भन्दाबढी आयात÷निर्यातकर्ताको व्यापारिक फर्म भएकाले सो फर्महरु घटाउन विभागमा माग गरेपनि हाल सम्म काम नहुदा नाकामा भन्सार ऐजेन्टहरुको मात्र भिड लाग्ने गरेको बताएका छन् । नेपालमा भारत÷चीन लगायत तेस्रो मुलुकमा सामान निार्यात तथा आयातकालागि हाल सम्म कारोबार गर्न पाएका मध्ये ९५ प्रतिशत आयतकता र निर्यातकर्ता अयोग्य रहेको विभागले पुष्टी गरेको छ । नेपालजस्तो देशमा ४० हजार भन्दाबढीले विभिन्न भन्सार नाका प्रयोगगरि सामानको आयात÷निर्यात गर्ने गरेका कारण कस्को नाममा कुन सामान आउदै छ भन्ने बारेमा अनुगमन गर्न समेत समस्या परेको विभागले जनाएको छ । भन्सार विभागका अनुसार आबश्यक भन्दाबढी आयात÷निर्यातकर्ता भएकाले कुन समुहले कसको नाममा फर्म दार्ता गरेको छ र सामान कस्ले आयात गरेको छ भन्ने जानकारी लिन समेत विभाग असपफल भएको स्वीकारेको छ । विभागका अनुसार मुलुकमा साचालीत भन्सार कार्यालयमा बढीमा ३ महिनाकालागि विभिन्न्ा नाममा फर्महरु दर्ता गराएर व्यापारिक कारोबार गर्ने गरेकाले त्यसको प्रत्यक्ष असर राजस्व असुलीमा पर्ने विभागले जनाएको छ । भन्सार विभागका अनुसार अस्थायी व्यापारीक फर्महरु दर्ता गराएर विभिन्न भन्सार नाकाबाट सामानको आयात÷निर्यात गर्ने गरेका र सोही फर्महरुले बढीमात्रामा भन्सार चुहावट गरेका कारण भन्सार राजस्व अन्तशुल्कभ्याट कर संकलनमा प्रत्यक्ष असर पर्न गरेको अनुधन्धानबाट खुलेको जनाएको छ । नेपालमा एकभन्दाबढी सामानको आयातगर्ने गरेका कारण बढीमात्रामा भन्सार चुहावटलाई नियन्त्रण गर्न कठिन भएको भन्सार कार्यालयहरुले जानएकाछन् । सो फर्महरुबाट बैद्यभन्दापनि अबैद्य सामानको आयात गर्ने गरेकाकारण त्यसकार्यको नियन्त्रण गर्न विभागले विशेष कार्यक्रम ल्याउन लागेको योजना समेत स्तउने गृहकार्या गरेको विभागले जानएको छ । विभिन्न भन्सार नाकाबाट आयातकर्ताको नामबाट खोलीएका फर्महरुमा अधिकाश नक्कली व्यक्तहरुको नाममा रहेको समेत प्रारम्भीक अध्ययनमा देखिएको विभागले जनाएको छ । भन्सार नाकाबाट बास्तविक आयातकर्ताको नामबाट कुनैपनि प्रमाणीत हुने कागजात नभएको तर विभिन्न ग्रामीण भेगका न्यून आयभएकाहरुको नामबाट व्यापारिक फर्म खोली फर्मदर्ता गराएकाले गर्दापनि सक्कली आयतकर्ता भेटाउन भन्सार कार्यालयले नसकेको विभागले जनाएको । सामान्य रुपमा आन्तरिक राजस्व विभागबाट अन्तशुल्क प्यान नम्बरमा फर्म दर्ता गरे पछि आफुलाई मनलागेको समानको आयात तथा निर्यात गर्ने गरेकाछन् ।